اعتبارسنجی دو روایت دارای ضرب المثل «الشَّحِیحُ أَعْذَرُ مِنَ‏ الظَّالِمِ» و «السَّعِیدُ ‌مَنْ ‌وُعِظَ ‌بِغَیرِهِ» در بحارالانوار
اعتبارسنجی دو روایت دارای ضرب المثل «الشَّحِیحُ أَعْذَرُ مِنَ‏ الظَّالِمِ» و «السَّعِیدُ ‌مَنْ ‌وُعِظَ ‌بِغَیرِهِ» در بحارالانوار

سهیلا چنکیزی؛ مژگان سرشار؛ طاهره سادات طباطبائی امین

دوره 10، شماره 1 ، مهر 1402، صفحه 9-25

https://doi.org/10.30479/mfh.2023.18930.2276

چکیده
  یکی از حوزه‌هایی که جداسازی سخن معصوم از غیر معصوم در آن صورت نگرفته، بحث امثال است. در این مقاله سعی شده است با آوردن دو نمونه از روایت‌های مشتمل بر امثال مانند «الشَّحِیحُ أَعْذَرُ مِنَ‏ الظَّالِمِ‏» ...  بیشتر
اعتبارسنجی روایات شأن صدور تسبیحات حضرت فاطمه (س)
اعتبارسنجی روایات شأن صدور تسبیحات حضرت فاطمه (س)

محمدجواد توکلی خانیکی؛ سیدعمران موسوی گرمارودی

دوره 10، شماره 1 ، مهر 1402، صفحه 27-51

https://doi.org/10.30479/mfh.2023.19066.2279

چکیده
  تسبیحاتِ حضرتِ فاطمه‌ی زهرا (س) طبق احادیث متعدّد و صحیح، هدیه‌ی گران‌سنگ پیامبر (ص) به آن بانوی مینوی است. امّا آن دسته از روایاتی که از «چرایی این اهداء» و «شأن صدور» این تسبیحات ارزشمند ...  بیشتر
انگاره اقتدای حضرت عیسی (ع) به حضرت مهدی (ع) در منابع روایی شیعه
انگاره اقتدای حضرت عیسی (ع) به حضرت مهدی (ع) در منابع روایی شیعه

حسین براتی؛ حسن نقی زاده؛ سهیلا پیروزفر

دوره 10، شماره 1 ، مهر 1402، صفحه 53-79

https://doi.org/10.30479/mfh.2023.18999.2275

چکیده
  مسئله اقتدای حضرت عیسی (ع) به حضرت مهدی (ع) از جایگاه ویژه‌ای در میان احادیث اسلامی برخوردار است. پژوهش حاضر می‌کوشد با روشی توصیفی-تحلیلی و با رویکردی تاریخ‌انگاره‌ای به بررسی این مسئله پرداخته و آن ...  بیشتر
بررسی روایات جرح هشام‌بن‌حکم و یونس‌بن‌عبدالرحمن براساس داده‌های سندی-متنی روایات رجالی
بررسی روایات جرح هشام‌بن‌حکم و یونس‌بن‌عبدالرحمن براساس داده‌های سندی-متنی روایات رجالی

لیلا سلیمانی؛ محمدحسن صانعی‌پور؛ ناصر نیستانی؛ لیلاالسادات مروّجی

دوره 10، شماره 1 ، مهر 1402، صفحه 81-108

https://doi.org/10.30479/mfh.2023.18305.2215

چکیده
  نخستین شیوه‌ای که مورخان اسلامی تحت‌تأثیر محدثان، در نقل و نگارش تاریخ به‌کار برده‌اند، تاریخ نقلی است که مورخ همانند راوی به نقل صرف حدیث بسنده و در صورت نقد، تنها به بررسی وثاقت راوی اکتفا می‌کند. ...  بیشتر
تاریخ گذاری روایت «مقتل أهل الیمامه»؛ در مسأله جمع قرآن کریم
تاریخ گذاری روایت «مقتل أهل الیمامه»؛ در مسأله جمع قرآن کریم

سمانه ترابی؛ امیر احمدنژاد؛ سید مهدی لطفی

دوره 10، شماره 1 ، مهر 1402، صفحه 111-135

https://doi.org/10.30479/mfh.2023.18769.2258

چکیده
  مهم‌ترین علت در تعدد نظرات در رابطه با مسئله‌ی جمع قرآن، وجود روایات متفاوت و متناقض در این خصوص است. از این‌رو، این پژوهش با پرداختن به روایت «مقتل أهل الیمامه»، مشهورترین نقل مرتبط با موضوع جمع ...  بیشتر
تحلیل زیرساخت استثنای احادیث منفرد محمد‌بن‌عیسی‌بن‌عبید از یونس‌بن‌عبدالرحمن
تحلیل زیرساخت استثنای احادیث منفرد محمد‌بن‌عیسی‌بن‌عبید از یونس‌بن‌عبدالرحمن

سید علیرضا حسینی شیرازی؛ محمد لطفی پور

دوره 10، شماره 1 ، مهر 1402، صفحه 137-162

https://doi.org/10.30479/mfh.2023.18620.2244

چکیده
  عنوان استثنا، در برخی دانش‌ها و معارف اسلامی از جمله: فقه، اصول، تفسیر و حدیث مطرح شده ‌است. یکی از کاربست‌های این عنوان را می‌توان در دانش اعتبارسنجی احادیث شیعه دنبال ‌کرد. در اطلاعات راه‌یافته به ...  بیشتر
تحلیل عوامل سوء عاقبت در روایات «مُتْ یَهودیاً اَوْ نَصْرانیاً»
تحلیل عوامل سوء عاقبت در روایات «مُتْ یَهودیاً اَوْ نَصْرانیاً»

حامد دژآباد؛ محمد احمدی؛ محمدعلی مجیدی کوهبنانی

دوره 10، شماره 1 ، مهر 1402، صفحه 165-183

https://doi.org/10.30479/mfh.2023.18730.2253

چکیده
  سوء عاقبت و تبیین عوامل آن با تکیه بر آموزه‌های دینی و تحلیل چگونگی مرگ، یکی از موضوعات مهم درون دینی است. در آیات و روایات به عوامل متعددی که منجر به سوء عاقبت می شود، تصریح شده است. از جمله این روایات، ...  بیشتر
تحلیل مضمون شکر در دعای عرفه ی امام حسین (ع)
تحلیل مضمون شکر در دعای عرفه ی امام حسین (ع)

محمد مصطفائی؛ بتول گرایلی؛ فرزاد دهقانی

دوره 10، شماره 1 ، مهر 1402، صفحه 185-208

https://doi.org/10.30479/mfh.2023.18381.2222

چکیده
  شکر از مهمترین فضائل اخلاقی ـ دینی است تا آن‌جا که می‌توان گفت شکر نه تنها یک فضیلت اخلاقی بلکه باطن و روح آن‌هاست چراکه به تصریح قرآن، گزینه‌های پیش روی انتخاب انسان، بیرون از دوگانه‌ی شکر یا کفر نیست. ...  بیشتر
تصحیح نسخ‌خطی و آشنایی با روش علی‌اکبر غفاری در تصحیح متون حدیثی
تصحیح نسخ‌خطی و آشنایی با روش علی‌اکبر غفاری در تصحیح متون حدیثی

مهدی ایزدی؛ حانیه صادقی

دوره 10، شماره 1 ، مهر 1402، صفحه 211-229

https://doi.org/10.30479/mfh.2023.18744.2255

چکیده
  پژوهش حاضر به روش توصیفی‌ـ تحلیلی، ابتدا در یک نگاه کلی، مسأله تصحیح نسخ‌ خطی را بررسی می‌کند و سپس به بیان روش مصحّح علی‌اکبر غفاری (1383-1303ش) در تصحیح متون حدیثی، همراه با ذکر نمونه‌هایی می‌پردازد. ...  بیشتر
گفتمان عقل‌گرایی و نص‌گرایی در قرن چهارم و نقش آن در تنوع فهم حدیث با تأکید بر روایات اعتقادی شیعه
گفتمان عقل‌گرایی و نص‌گرایی در قرن چهارم و نقش آن در تنوع فهم حدیث با تأکید بر روایات اعتقادی شیعه

روح اله دهقانی؛ ایوب اکرمی؛ عبدالقاسم کریمی

دوره 10، شماره 1 ، مهر 1402، صفحه 231-250

https://doi.org/10.30479/mfh.2023.19181.2287

چکیده
  «فهم حدیث» از جایگاه والایی نزد دانشمندان شیعه برخوردار است با این وجود، فهم‌های اندیشمندان حدیثی شیعه در مواجهه با احادیث ازجمله احادیث اعتقادی متفاوت است. برخی از اختلاف فهم‌ها مربوط به مفسر ...  بیشتر
گونه‌شناسیِ گزاره‌هایِ تربیتی در احادیث
گونه‌شناسیِ گزاره‌هایِ تربیتی در احادیث

رخساره قصوری درگاهی؛ طاهره جاویدی کلاته جعفرآبادی؛ بختیار شعبانی ورکی؛ مجتبی الهی خراسانی

دوره 10، شماره 1 ، مهر 1402، صفحه 253-276

https://doi.org/10.30479/mfh.2023.18331.2217

چکیده
  بهره‌گیری از احادیث در تحقیقات تربیت اسلامی، مستلزم شناسایی ظرفیت و دسته‌بندی گزاره‌های تربیتی آن‌هاست تا پراکندگی و گسیختگی مفاهیم دینی، انتخاب و سازماندهی سلیقه‌ای آن و قرار گرفتن مفاهیم در جایگاه ...  بیشتر
نقش علی بن مهزیار در رشد علمی و فرهنگی شیعیان
نقش علی بن مهزیار در رشد علمی و فرهنگی شیعیان

برات الله حمیدی منش؛ زینب امیدیان؛ علی یحیایی

دوره 10، شماره 1 ، مهر 1402، صفحه 279-310

https://doi.org/10.30479/mfh.2023.18892.2263

چکیده
  محدثان و راویان شیعی سده‌های نخست هجری با انتقال احادیث ائمه (ع) به نسل‌های بعد در رشد علمی و فرهنگی شیعیان نقش درخور توجهی داشته‌اند. از این‌رو شناخت آنان به ما یاری می‌رسانند تا ریشه‌های تکوین علوم ...  بیشتر