نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

چکیده

جوامع در پی ایجاد، تداوم و توسعه سرمایه‌های خویش هستند. در این بین، سرمایه اجتماعی از اهمیت بسزایی برخوردار است و نهادهای اجتماعی به عنوان کانون تعاملات، در ایجاد و بسط سرمایه اجتماعی تأثیر بسزایی دارند و نهاد خانواده به دلیل نقش مؤثّر در جامعه‌پذیری، بسترسازی، حمایت و نظارت بر ارتباطات، دارای اهمیت مضاعفی است. بر این اساس، مطالعه پیش روی با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی به تأثیر سرمایه اجتماعی، به عنوان یکی از مؤلفه‌های مهم، بر تثبیت و تحکیم خانواده، مبتنی بر تعالیم روایی پرداخته است. در این فرایند، مؤلفه‌های مناسبات اجتماعی پایدار، رواج نهاد ازدواج و شناخت روابط ساختاری مطلوب در کانون خانواده شناسایی شد و در ذیل مناسبات اجتماعی پایدار به عواملی مانند کنش‌های توأم با تاب‌آوری فرهنگی، حاکمیت اخلاق اجتماعی، ادبیات گفتاری مطلوب و محبت‌ورزی دست یافته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

قرآن کریم.
ابن‌ابی‌جمهور، عوالی اللئالی العزیزیه فی الاحادیث الدینیه، قم، سیدالشهداء، 1403ق.
ابن‌حیون، نعمان‌بن‌محمد مغربى، دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام، قم، مؤسسه آل البیت (ع)، چاپ دوم، 1385ق.
ابن‌شعبه حرانى، حسن‌بن‌على، تحف العقول عن آل الرسول (ص)، قم، جامعه مدرسین، چاپ دوم، 1404ق.
اربلی، ابی‌الفتح، کشف الغمّه فی معرفه الائمّه، بیروت، دارالاضواء، 1405ق.
برقى، احمدبن‌محمد، المحاسن، قم، دارالکتب الإسلامیه، چاپ دوم، 1371ق.
بستان، حسین، جامعهشناسی خانواده با نگاهی به منابع اسلامی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1390ش.
بوردیو، پیر، نظریه کنش، ترجمه: مرتضی مردیها، تهران، نقش و نگار، 1380ش.
چلبی، مسعود، امیرکافی، مهدی، رساله کارشناسی ارشد: اعتماد اجتماعی، تهران، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید بهشتی، 1374ش.
چلبی، مسعود، جامعه‌شناسی نظم. تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی، تهران، نی، 1375ش.
حر عاملی، محمدبن‌حسن، وسائل الشیعه، بیروت، آل البیت، 1414ق.
رسولی، رضا، و علی صالحی، “بررسی و تبیین عوامل موثر بر امنیت اجتماعی جوانان". دانش انتظامی، 2(1390): 166-201.
ساروخانی، باقر، طلاق ـ پژوهشی در شناخت واقعیت و عوامل آن، تهران، دانشگاه تهـران، 1376ش.
شرافتی‌پور، جاوید. “بررسی انتشار اخبار خشونت در مطبوعات و تأثیر آن بر احساس ناامنی»، مطالعات امنیت اجتماعی، 6 و 7(1385): 115-132.
شهسوارانی، امیرمحمد. “نظریه تبادل اجتماعی: نظریه ارتباطات و تعاملات فردی در جامعه". تحقیقات رسانه، 1(1397): 51-70.
صدوق، محمدبن‌على، الخصال، مترجم: یعقوب جعفری، قم، نسیم کوثر، 1382ش.
طبرسى، حسن‌بن‌فضل، مجمع البیان، بیروت، دارالمعرفه، 1412ق.
طبرسى، حسن‌بن‌فضل، مکارم الأخلاق، شریف الرضى، قم، چاپ ششم، 1392ق.
فتاحی‌زاده، فتحیه، و عارفه داودی. “طرح‌واره‌های تصوری فضایل و رذایل اخلاقی در مرویات نبوی با رویکرد معنی‌شناختی»، مطالعات فهم حدیث 6، 11(1398): 219-241.  doi:10.30479/mfh.1398.1821
فتال نیشابوری، محمد، روضه الواعظین، قم، شریف الرضى، چاپ دوم، 1375ش.
فضل‌الله، محمدحسین، من وحی القرآن، بیروت، دارالملاک، 1419ق.
فوکویاما، فرانسیس، پایان نظم، سرمایه اجتماعی و حفظ آن. ترجمه: غلامعباس توسلی، تهـران، حکایـت قلم نوین، 1385ش.
فیلد، جان، سرمایه اجتماعی، ترجمه: غلامرضا غفاری و حسین رمضانی، تهران، کویر، 1392ش.
کلینى، محمدبن‌یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، 1407ق.
کرایب، یان، نظریه اجتماعی مدرن، ترجمه: عباس مخبر، تهران، آگاه، 1378ش.
مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1403ق.
محبوبى‌منش، حسین. “تغییرات اجتماعى ازدواج". مطالعات راهبردی زنان، 12(1383): 169-185.
مفید، محمدبن‌محمد، الأمالی (للمفید)، قم، کنگره شیخ مفید، 1413ق.
مکارم‌شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1374ش.
Larson, J. S. (1996), “The World Organization Definition of Health: Social versus Spiritual Health”, Social Indicators Research, Vol 38: pp181-192.