• ثبت نام
  • ورود به سامانه
  • English

مطالعات فهم حدیث

  1. صفحه اصلی
  2. آسیب‌شناسی جامعه اسلامی مبتنی بر تحلیل محتوای خطبه‌‌ فدکیه‌ حضرت ‌زهرا (س)

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

آسیب‌شناسی جامعه اسلامی مبتنی بر تحلیل محتوای خطبه‌‌ فدکیه‌ حضرت ‌زهرا (س)

    نویسندگان

    • سیده رقیه سجادی 1
    • محمد عترت دوست 2
    • پروین بهارزاده 3

    1 کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران.

    2 استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.

    3 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران.

,

نوع مقاله : پژوهشی

10.30479/mfh.2023.15936.2019
  • مشخصات مقاله
  • مراجع
  • دریافت فایل
  • ارجاع به این مقاله
  • آمار
  • هم رسانی

چکیده

خطبه فدکیه حضرت‌ زهرا (س)، خطبه‌ای است که در یک برهه‌ی حساس تاریخی پس از رحلت پیامبر اسلام (ص) ایراد شده است، لذا بررسی و تعمق، پیرامون مضامین و محتوای آن با روش‌های تحقیق متن‌پژوهی می‌تواند نتایج قابل‌توجهی را دربر داشته باشد. در این پژوهش با استفاده از روش «تحلیل محتوای مضمونی» تلاش شده تا به واکاوی مضامین و جهت‌گیری‌های این متن تاریخی پرداخته و رویکردها و اهداف حضرت زهرا (س) از بیان موضوعات مختلف در این خطبه را استخراج نماییم. نتایج و یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که برخلاف پیش‌فرض رایج و سنتی در جامعه که موضوع این خطبه را اختلاف بر سر مالکیت فدک می‌داند، هدف اصلی حضرت زهرا(س) از ایراد خطبه، حفظ جامعه اسلامی از فتنه‌ها و آسیب‌های حاصل بوده است؛ لذا نیمی از خطبه به آسیب‌شناسی و معرفی ضعف‌های جامعه مسلمانان پرداخته و در بخش دوم نیز راهکار‌های برون‌رفت از آن آسیب‌ها به تفکیک بیان شده است. حضرت زهرا (س) عواملی همچون؛ جریان نفاق، بی‌بصیرتی و بی‌توجهی مردم نسبت به مسئولیت‌های خود در جامعه اسلامی، بی‌توجهی به آموزه‌های قرآنی و رفاه‌طلبی را ازجمله مهم‌ترین آسیب‌های مبتلا به جامعه در آن برهه‌ی تاریخی دانسته و بازگشت به ثقلین، توجه دوباره به گفتمان نبوی، بازگشت به توحید و پایبندی به قوانین فردی و اجتماعی را راهکار برون‌رفت از آن معضلات پیش‌آمده معرفی می‌کند. از دیگر نتایج مهم به‌دست‌آمده در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوا، کشف مدل مسأله‎شناسی حضرت‌ زهرا (س) است که تفصیل و نمودار آن در مقاله بیان شده است.

کلیدواژه‌ها

  • حضرت ‌زهرا (س)
  • خطبه فدکیه
  • آسیب‌شناسی جامعه اسلامی
  • اصلاح جامعه اسلامی
  • الگوی مسأله‌شناسی

موضوعات

  • مطالعات فهم حدیث
  • XML
  • اصل مقاله 660.15 K
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
مراجع
قرآن کریم.
آذربادگان، حسین‌علی. "نگاهی گذرا به اسناد و منابع مکتوب خطبه فدک". علوم حدیث، 62(2831):47-69.
ابن‌طاووس، علی‌بن‌موسی، الطرائف فی معرفة مذاهب الطوائف، قم، الخیام، 1399ق.
ابن‌طیفور، احمدبن‌ابی‌طاهر، بلاغات النساء، قم، الشریف ‌الرضی، بی‌تا.
اربلی، علی‌بن‌عیسی، کشف الغمة فی معرفة الائمه (ع)، تصحیح: ابراهیم میانجی، تهران، اسلامیه، بی‌تا.
انصاری، محمدباقر؛ رجایی، حسین، اسرار فدک؛ محاکمه غاصبین فدک در کلام دختر وحی برای نسل‌های آینده، قم، الهادی، 1376ش.
باردن، لورنس، تحلیل محتوا، ترجمه: محمد یمنی‌دوزی‌سرخابی و ملیحه آشتیانی، تهران، شهید بهشتی، 1374ش.
جوهری، احمدبن‌عبدالعزیز، السقیفه و فدک، بغداد، مکتبة نینوی، بی‌تا.
حسینی زنجانی، سید عزالدین؛ شرح خطبه حضرت ‌زهرا (س)، قم، بوستان کتاب، 1391ش.
دستغیب، سید عبدالحسین، بندگی، راز آفرینش؛ شرح خطبه حضرت‌ زهرا (س)، قم، داوری، 1398ش. 
رهبر، مهدی، «نکاتی درباره فلسفه احکام شرعی با نگاهی به خطبه فدکیه»، فصلنامه مصباح، 1384ش، شماره56، صص84-99.
سید مرتضی، علی‌بن‌ حسین، الشافی فی الامامة، قم، إسماعیلیان، 1410ق.
صدر، محمدباقر، فدک فی التاریخ التشیع و الاسلام بحث حول المهدی، قم، مرکز شهید صدر، 1380ش. 
صدوق، محمدبن‌علی، علل‌الشرائع، تحقیق: محمد‌صادق بحر‌العلوم. نجف، المکتبة الحیدریة، 1385ق.
_________________، من لا یحضره الفقیه، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین، بی‌تا.
طبرسی، احمدبن‌علی، الاحتجاج، مصحح: محمدباقر موسوی خرسان، مشهد، المرتضوی، 1403ق.
طبری، محمدبن‌جریر، دلایل الامامة، قم، مؤسسة البعثة، 1413ق.
عترت‌دوست، محمد. "روش‌شناسی فهم حدیث در فرایند سه گانه تحلیل متن، تحلیل محتوا و تحلیل گفتمان". حدیث پژوهی 11، 12(1398):  291-320. doi: 10.22052/0.21.291
_______________. فتحیه فتاحی زاده، زینب حسینی زاده و  محمد رضایی مقدم. "تبیین ساختار هندسی خطبه‌های سه‌گانه غدیر با استفاده از روش تحلیل محتوای مقوله‌ای". امامت پژوهی9، 25(1398): 99-128. doi: 10.22034/jep.2020.202531.1113
_______________، و مهدیه احمدی. "راه‌کار‌های مقابله با اشرافی‌گری بر مبنای تحلیل محتوای نامه امام علی علیه السلام به عثمان‌بن‌حنی". اسلام و مطالعات اجتماعی 9، 43(1400): 67-94. doi: 10.22081/jiss.2021.60600.1789
کریپندورف، کلوس، مبانی روش‌شناسی تحلیل محتوا، ترجمه: هوشنگ نائینی، تهران، روش، 1387ش.
مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار الجامة لددر الاخبار الائمة الاطهار (ع)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1403ش.
معارف، مجید، «ساختار توحید در خطبه فدکیه و نقش آن در در اصلاحات انحرافات سیاسی و اجتماعی»، پژوهش‌های نهج‌البلاغه، 34(1393): 7-30.
معتمد لنگرودی، فرشته، «پایان نامه: روابط بینامتنی خطبه‌های حضرت‌ زهرا (س) با قرآن»، تهران، دانشگاه الزهرا (س)، 1394ش.
نیل‌ساز، نصرت، و زهره بابا‌احمدی میلانی. "گونه‌شناسی استشهادهای قرآنی خطبه فدکیه". سراج منیر 7، 32(1395): 31-54. doi: 10.22054/ajsm.2017.7451
نئوندورف، کیمبرلی ای، راهنمای تحلیل محتوا، ترجمه: حامد بخشی و وجیهه جلالیان بخشنده، مشهد، جهاد دانشگاهی، 1395ش.
    • تعداد مشاهده مقاله: 1,783
    • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,111
مطالعات فهم حدیث
دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 18
اردیبهشت 1402
صفحه 9-35
فایل ها
  • XML
  • اصل مقاله 660.15 K
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
آمار
  • تعداد مشاهده مقاله: 1,783
  • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,111

APA

سجادی, سیده رقیه , عترت دوست, محمد و بهارزاده, پروین . (1402). آسیب‌شناسی جامعه اسلامی مبتنی بر تحلیل محتوای خطبه‌‌ فدکیه‌ حضرت ‌زهرا (س). مطالعات فهم حدیث, 9(2), 9-35. doi: 10.30479/mfh.2023.15936.2019

MLA

سجادی, سیده رقیه , , عترت دوست, محمد , و بهارزاده, پروین . "آسیب‌شناسی جامعه اسلامی مبتنی بر تحلیل محتوای خطبه‌‌ فدکیه‌ حضرت ‌زهرا (س)", مطالعات فهم حدیث, 9, 2, 1402, 9-35. doi: 10.30479/mfh.2023.15936.2019

HARVARD

سجادی, سیده رقیه, عترت دوست, محمد, بهارزاده, پروین. (1402). 'آسیب‌شناسی جامعه اسلامی مبتنی بر تحلیل محتوای خطبه‌‌ فدکیه‌ حضرت ‌زهرا (س)', مطالعات فهم حدیث, 9(2), pp. 9-35. doi: 10.30479/mfh.2023.15936.2019

CHICAGO

سیده رقیه سجادی , محمد عترت دوست و پروین بهارزاده, "آسیب‌شناسی جامعه اسلامی مبتنی بر تحلیل محتوای خطبه‌‌ فدکیه‌ حضرت ‌زهرا (س)," مطالعات فهم حدیث, 9 2 (1402): 9-35, doi: 10.30479/mfh.2023.15936.2019

VANCOUVER

سجادی, سیده رقیه, عترت دوست, محمد, بهارزاده, پروین. آسیب‌شناسی جامعه اسلامی مبتنی بر تحلیل محتوای خطبه‌‌ فدکیه‌ حضرت ‌زهرا (س). مطالعات فهم حدیث, 1402; 9(2): 9-35. doi: 10.30479/mfh.2023.15936.2019

  • صفحه اصلی
  • درباره نشریه
  • اعضای هیات تحریریه
  • ارسال مقاله
  • تماس با ما
  • نقشه سایت

اخبار و اعلانات

  • بروزرسانی 1401-12-01
  • بررسی مقالات در سایت مشابه یابی سمیم نور 1401-12-01

اشتراک خبرنامه

برای دریافت اخبار و اطلاعیه های مهم نشریه در خبرنامه نشریه مشترک شوید.

© سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب