• ثبت نام
  • ورود به سامانه
  • English

مطالعات فهم حدیث

  1. صفحه اصلی
  2. تحلیلی بر جایگاه اصل محوری در تحقق جامعیت قرآن با تکیه بر روایت «إلاّ و لَهُ اصل فی کتاب الله»

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

تحلیلی بر جایگاه اصل محوری در تحقق جامعیت قرآن با تکیه بر روایت «إلاّ و لَهُ اصل فی کتاب الله»

    نویسندگان

    • مرضیه بابائی 1
    • علیرضا طبیبی 2
    • فاطمه دست رنج 3
    • کیوان احسانی 4

    1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه اراک.

    2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اراک.

    3 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اراک

    4 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اراک

,

نوع مقاله : پژوهشی

10.30479/mfh.2022.2602
  • مشخصات مقاله
  • مراجع
  • دریافت فایل
  • ارجاع به این مقاله
  • آمار
  • هم رسانی

چکیده

قرآن کریم به عنوان منبع اصلی آموزه‌های دینی در اسلام، برای پاسخ به نیازهای هم‌سو با هدف هدایت و تکامل انسان، دارای ویژگی‌های متمایزی است؛ که «جامعیت قرآن» یکی از این ویژگی‌های منحصر به فرد قلمداد می‌شود. این مهم از همان آغاز مورد توجه اندیشمندان اسلامی قرار گرفته و درباره چگونگی آن نظرات متعددی بیان گردیده است. تبیین این ویژگی بسیار حائز اهمیت است و این مهم، در بستر مراجعه به آیات و روایاتی چند در این موضوع و فهم آن‌ها ممکن می‌نماید. گستره و محدوده جامعیت قرآن همواره مورد توجه بوده، لیکن کیفیت تحقق جامعیت مذکور، اغلب مورد غفلت واقع شده است. پژوهه فرارو، با روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی کیفیت تحقق جامعیت قرآن کریم، مبتنی بر «اصل محوری» و با تکیه بر تحلیل روایت منقول از امام صادق (ع): «ما مِن أمرٍ یختَلِفُ فیهِ اثنانِ إلاّ و لَهُ اصل فی کتابِ اللّه ِ عَزَّ و جلّ» پرداخته است و از این رهگذر با روش تحلیل متن، مطابق قواعد فقه الحدیث، ابتدا به معناشناسی مفردات، بررسی مستندات روایی و سپس شرح روایت و تبیین راه‌های استنباط اصول قرآنی می‌پردازد. براساس یافته‌های این پژوهش، قرآن کریم حاوی اصولی است که با انطباق بر نیازهای مختلف انسان، می‌تواند پاسخگوی نیازهای گوناگون بشر در تمام اعصار باشد. در این باره سه رویکرد: «بهره‌گیری از حجیت فرازهای مستقل»، «دلالت‌های فراسیاقی» و «نگرش اصل محور در قصه‌های قرآنی»، جهت تحقق جامعیت قرآن با تکیه بر اصل محوری حائز اهمیت است.

کلیدواژه‌ها

  • قرآن کریم
  • جامعیت قرآن
  • روایات
  • اصل
  • حجیت فرازهای مستقل
  • دلالت فراسیاقی
  • قصص قرآنی
  • XML
  • اصل مقاله 397.94 K
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
مراجع
قرآن کریم.
ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم، لسان العرب، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق.
ازهرى، محمدبن‌احمد، تهذیب اللغة، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1421ق.
ایازی، محمدعلی، جامعیت قرآن، رشت، کتاب مبین، چاپ سوم،1380ش.
الباحسین، یعقوب‌بن‌عبدالوهاب، القواعد الفقیه، ریاض، مکتبه الرشد،۱۴۲۰ق.
بجنوردى، سیدمحمد، قواعد فقهیه، تهران، مؤسسه عروج، چاپ سوم، 1401ق.
برقى، احمدبن‌محمد بن خالد، المحاسن، قم، بی‌نا، چاپ دوم، 1371ق.
تهانوى، محمدعلى بن على، موسوعة کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، لبنان، مکتبة لبنان ناشرون، 1996م. 
حاجی، حمزه و مهریزی، مهدی، «کیفیت جامعیت قرآن در پرتو آراء اندیشمندان و مفسران مسلمان»، مطالعات قرآنی، 1391ش، شماره 10، صص 69-87.
حائری، ابوعلی، منتهی المقال فی احوال الرجال، قم، مؤسسه آل‌البیت (ع)، ۱۴۱۶ق.
حرعاملى، محمدبن‌حسن، وسائل الشیعة، قم، بی‌نا، 1409ق.
حسینی شیرازی، سیدمحمد، تبیین القرآن، بیروت، دارالعلوم، چاپ دوم، 1423ق.
حلى، حسن‌بن‌یوسف‏، خلاصة الأقوال فی معرفة الرجال‏، مشهد، بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوی، ‏1381ش‏.
خمینى، روح‏الله، آداب الصلاة، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ هفتم، 1378ش.
دروزه، محمدعزه، التفسیرلحدیث، قاهره، دارالکتب العربیه، 1383ق.
دیاری بیدگلی، محمدتقی و موسوی کراماتی، سید محمدتقی، «انگاره‌شناسی قرآن و نقش آن در تبیین جامعیت قرآن»، سراج منیر، 1396ش، شماره 28، صص65-84.
راد، علی؛ خطیبی، محمد، «ادله ادبی دلالت فراسیاقی قرآن»، پژوهش‌های ادبی-قرآنی، 1394ش، سال 3، شماره 3، صص7-22.
راغب اصفهانى، حسین‌بن‌محمد، مفردات الفاظ قرآن، بیروت، دارالقلم‏، 1412ق.
____________________، مترجم و محقق: سیدابراهیم مرتضوی، تهران، مرتضوی، چاپ دوم، 1374ش.
ربانی، محمدحسن، بررسی اعتبار احادیث مرسل، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۹ش.
زرکشی، بدرالدین، البرهان فی علوم القرآن، محقق: محمد ابوالفضل ابراهیم، بی‌جا، دار احیاء الکتب العربیه، 1476ق.
شفیعی، علی، جامعیت قرآن؛ پژوهشی پیرامون قلمروی انتظار از قرآن، (www.aftabir.com)، 1385ش.
صدوق، محمد‌بن‌على، عیون أخبارالرضا، تهران، بی‌نا، 1378ق.
طباطبایى، سید محمدحسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن‏، لبنان، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات‏، چاپ دوم، 1390ق‏.
طریحى، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، تهران، مرتضوی، چاپ سوم، 1375ش.
طنطاوی‌بن‌جوهری، الجواهر فی تفسیر القرآن، نجف، المطعبه الطلیعه، 1376ق.
طوسى، محمدبن‌حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
______________، تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان)، تهران، بی‌نا، چاپ چهارم، 1407ق.
______________، رجال، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه موسسه نشر اسلامی‏، چاپ سوم، 1373ش.
______________، فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول‏، محقق: عبدالعزیز طباطبایی، قم، بنیاد محقق طباطبایی، 1420ق.
طهماسبی بلداجی، اصغر و ابراهیمی، ابراهیم، «نقد وبررسی دیدگاه مفسران فریقین درباره جامعیت قرآن»، پژوهش‌های تفسیر تطبیقی، 1398ش، شماره 9، صص 221-242.
عابدینی، احمد، «حجیت فراز های قرآن کریم»، بینات، 1389ش، سال چهارم، شماره14، صص48-63.
عبدالرزاق، علی، الاسلام و اصول الحکم، قاهره، الهیئه المعریه العامه الکتاب، بی‌تا.
غزالی، محمدبن‌محمد، احیاء علوم الدین، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
فتح‌الله، احمد، معجم الالفاظ الفقه الجعفری، الدمام، بی‌نا، ۱۴۱۵ق.
فضل‌الله، سید محمدحسین، تفسیر من وحی القرآن، بیروت، دارالملاک، 1419ق.
فیض کاشانى، محمدمحسن، الوافی، اصفهان، کتابخانه أمیر المؤمنین، 1406ق. 
قاسمی، محمد جمال‌الدین، محاسن التاویل، محقق: محمد باسل عین السود، بی‌جا، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق.
قرطبی، ابن عبدالبر، جامع بیان العلم و فضله، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۲۱ق.
کشى، محمد‌بن‌عمر، اختیار معرفة الرجال‏، گردآورنده: محمدبن‌حسن طوسی، قم، موسسة آل البیت لإحیاء التراث،‏ 1404ق‏.
کلینى، محمدبن‌یعقوب، أصول الکافی، مترجم: محمدباقر کمره‏اى، قم، بی‌نا، چاپ سوم، 1375ش.
_________________، کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1407ق.
مازندرانى، محمدصالح بن احمد، شرح الکافی-الأصول و الروضة، تهران، بی‌نا، 1382ق.
مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، قم، دلیل ما، ۱۳۸۵ش. 
مجلسى، محمدباقر، بحار الأنوار (ط - بیروت)،بیروت، بی‌نا، چاپ دوم، 1403ق.
مکارم شیرازی، ناصر، «پیام آیت‌الله به همایش ملی فقه و مسائل مستحدثه»، مجموعه مقالات اولین همایش ملی فقه و مسائل مستحدثه، دانشگاه پیام نور، ساری، مرکز انتشارات توسعه علوم،1390ش، صص۴- 6.
_________________، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش.
نجاشى، احمدبن‌على، ‏رجال، ‏محقق: موسی شبیرى زنجانى، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه موسسه نشر اسلامی، چاپ ششم، 1365ش‏.
نوری، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل و مستنبط الوسائل، قم، موسسه آل البیت، 1408ق.
    • تعداد مشاهده مقاله: 1,843
    • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 990
مطالعات فهم حدیث
دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 17
مهر 1401
صفحه 119-139
فایل ها
  • XML
  • اصل مقاله 397.94 K
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
آمار
  • تعداد مشاهده مقاله: 1,843
  • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 990

APA

بابائی, مرضیه , طبیبی, علیرضا , دست رنج, فاطمه و احسانی, کیوان . (1401). تحلیلی بر جایگاه اصل محوری در تحقق جامعیت قرآن با تکیه بر روایت «إلاّ و لَهُ اصل فی کتاب الله». مطالعات فهم حدیث, 9(1), 119-139. doi: 10.30479/mfh.2022.2602

MLA

بابائی, مرضیه , , طبیبی, علیرضا , , دست رنج, فاطمه , و احسانی, کیوان . "تحلیلی بر جایگاه اصل محوری در تحقق جامعیت قرآن با تکیه بر روایت «إلاّ و لَهُ اصل فی کتاب الله»", مطالعات فهم حدیث, 9, 1, 1401, 119-139. doi: 10.30479/mfh.2022.2602

HARVARD

بابائی, مرضیه, طبیبی, علیرضا, دست رنج, فاطمه, احسانی, کیوان. (1401). 'تحلیلی بر جایگاه اصل محوری در تحقق جامعیت قرآن با تکیه بر روایت «إلاّ و لَهُ اصل فی کتاب الله»', مطالعات فهم حدیث, 9(1), pp. 119-139. doi: 10.30479/mfh.2022.2602

CHICAGO

مرضیه بابائی , علیرضا طبیبی , فاطمه دست رنج و کیوان احسانی, "تحلیلی بر جایگاه اصل محوری در تحقق جامعیت قرآن با تکیه بر روایت «إلاّ و لَهُ اصل فی کتاب الله»," مطالعات فهم حدیث, 9 1 (1401): 119-139, doi: 10.30479/mfh.2022.2602

VANCOUVER

بابائی, مرضیه, طبیبی, علیرضا, دست رنج, فاطمه, احسانی, کیوان. تحلیلی بر جایگاه اصل محوری در تحقق جامعیت قرآن با تکیه بر روایت «إلاّ و لَهُ اصل فی کتاب الله». مطالعات فهم حدیث, 1401; 9(1): 119-139. doi: 10.30479/mfh.2022.2602

  • صفحه اصلی
  • درباره نشریه
  • اعضای هیات تحریریه
  • ارسال مقاله
  • تماس با ما
  • نقشه سایت

اخبار و اعلانات

  • بروزرسانی 1401-12-01
  • بررسی مقالات در سایت مشابه یابی سمیم نور 1401-12-01

اشتراک خبرنامه

برای دریافت اخبار و اطلاعیه های مهم نشریه در خبرنامه نشریه مشترک شوید.

© سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب