نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه شاهد.
2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره).
چکیده
استناد به احادیث معصومین (ع) و تبیین وجوه گوناگون معنایی روایات یکی از مهمترین دغدغه های ملاصدرا در تبیین مسائل حکمت متعالیه است. یکی از این احادیث که ملاصدرا در موارد فراوانی از آن بهره برده حدیث معروف به «لا ابالی» می‌باشد که مطابق آن خداوند بیان می‌دارد که برخی از انسان‌ها را برای بهشت و برخی دیگر را به جهت دوزخ خلق نموده و باکی نیز در انجام این امر ندارد. این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی و بررسی چندین اثر از آثار ملاصدرا به ویژه شرح اصول کافی بدین نتیجه رسیده که ملاصدرا این حدیث را قدسی و مورد اتفاق شیعه و اهل سنت دانسته است. بررسی منابع روایی شیعه و اهل سنت نشان می‌دهد حدیثی که دقیقاً از نظر الفاظ، منطبق با منقولات مورد نظر ملاصدرا باشد، یافت نمی‌شود. با وجود این، احادیثی یافت می‌شود که از نظر معنائی تا حدودی معنای مورد نظر ملاصدرا از آن‌ها استنباط می‌شود.
کلیدواژه‌ها
ابن‌اثیر جزری، مبارک‌بن‌محمد، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، قم، موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، 1367ش.
ابن‌حنبل، احمدبن‌محمد، مسند، بیروت، مؤسسة الرسالة، 1416ق.
ابن‌سینا، الهیات الشفاء، قم، مکتبة آیةالله المرعشى، 1404ق.
ابن‌غضائری، احمدبن‌حسین، الرجال، قم، دارالحدیث، 1422ق.
ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم، لسان العرب، بیروت، دار الفکر، 1414ق.
برقى، احمدبن‌محمد، المحاسن، قم، دار الکتب الإسلامیة، 1371ش.
پسندیده، عباس، فقه الحدیث 2، قم، دارالحدیث، 1398ش.
ترمذى، محمدبن‌عیسى، الجامع الصحیح و هو سنن الترمذی، قاهره، دار الحدیث، 1419ق.
حلی، حسن‌بن‌علی بن‌داود، الرجال، تهران، دانشگاه تهران، 1342ش.
رازی، فخرالدین، المطالب العالیه من العلم الالهی، تصحیح: سقا احمد حجازی، بیروت، دار الکتاب العربی، 1407ق.
طوسى، محمدبن‌حسن، الرجال، قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجامعة المدرسین، 1373ش.
غفاری‌صفت، علی‌اکبر؛ صانعی‌پور، محمدحسن، دراسات فی علم الدرایه، تهران، انتشارات سمت و دانشگاه امام صادق (ع)، 1384ش.
فرغانى، سعیدالدین، مشارق الدرارى شرح تائیه ابن‌فارض، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى، 1379ش.
فیومى، أحمدبن‌محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، قم، موسسه دار الهجرة، 1414ق.
کلینى، محمدبن‌یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1407ق.
لاهورى، محمدرضا، مکاشفات رضوى، تهران، روزنه، 1377ش.
ملاصدرا، محمدبن‌ابراهیم، تفسیر القرآن الکریم، قم، بیدار، 1366ش.
_______________، اسرار الآیات، تهران، انجمن اسلامی حکمت و فلسفه اسلامی، 1360ش.
_______________، شرح الهدایه الاثیریه، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی، 1422ق.
_______________، شرح أصول الکافی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، 1383ش.
_______________، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، مقدمه، تصحیح و تعلیق: سیدجلال الدین آشتیانی، نشر دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ چهارم، ۱۳۸۶ش.
_______________، مجموعة الرسائل التسعه، قم، مکتبه المصطفوی، 1302ش.
_______________، مفاتیح الغیب، تهران، انجمن اسلامى حکمت و فلسفه ایران، 1363ش.
میرداماد، میر برهان‌الدّین محمّدباقر استرآبادی، القبسات، تهران، دانشگاه تهران، 1367ش.
نجاشی، احمدبن‌على، الرجال، قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعه لجامعه المدرسین، 1365ش.
)