• ثبت نام
  • ورود به سامانه
  • English

مطالعات فهم حدیث

  1. صفحه اصلی
  2. بررسی فقه الحدیثی روایات نهی از قیاس با اهل‌بیت (ع)

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

بررسی فقه الحدیثی روایات نهی از قیاس با اهل‌بیت (ع)

    نویسندگان

    • آروین فرشی نعیم 1
    • حمیدرضا بصیری 2
    • حسام قربانی 3

    1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

    2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

    3 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

,

نوع مقاله : پژوهشی

10.30479/mfh.2025.21288.2431
  • مشخصات مقاله
  • مراجع
  • دریافت فایل
  • ارجاع به این مقاله
  • آمار
  • هم رسانی

چکیده

قرآن کریم و روایات به صورت مستقیم یا غیر مستقیم همواره توصیه می‌کنند تا از پیامبر اسلام (ص) و اهل‌بیت ایشان (ع) به‌عنوان الگو و اسوه تبعیت شده و اخذ و نهی مومنین تابعی از دستورات و رفتارهای ایشان باشد. حدیث ثقلین و ادله دینی نیز اهل‌بیت (ع) را به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع دین معرفی می‌کنند. این تبعیت مسلماً مستلزم الگوگیری از اهل‌بیت (ع) است، اما در بعضی از موارد، الگوگیری می‌تواند با استفاده از قیاس حاصل شود. به عنوان مثال در مواردی که مقایسه‌ای میان سیره اهل‌بیت (ع) و سیره غیر ایشان به منظور الگوگیری و تصحیح فاصله‌ها و اعوجاجات صورت می‌گیرد، نوعی قیاس در جهت الگوگیری صورت پذیرفته است؛ حال آن که در رشته‌ای از روایات از قیاس اهل‌بیت (ع) با غیر ایشان و بالعکس نهی شده، بلکه به کارگیری این نوع از قیاس به منزله کفر تلقی شده است. توصیه الگوگیری جامع قرآن و روایات از پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع) و نهی رشته‌ای از روایات از قیاس با اهل‌بیت (ع) و پرکاربرد بودن الگوگیری از سیره اهل بیت (ع) با استفاده از روش مقایسه در عصر حاضر، نوعی تعارض ظاهری را دربر دارد. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی از نوع تحلیل محتوا درصدد حل این تعارض ظاهری و سوالات برآمده از آن بوده است که با تشکیل خانواده حدیثی و عرضه معانی محتمل روایات مورد بحث به قرآن ثابت کرده است که روایات نهی از قیاس با اهل‌بیت (ع) صرفاً در موضوع جایگاه، مقامات، فضائل و شئون اختصاصی ایشان است و ارتباطی به قیاسی که مقدمه الگوگیری در افعال و سیره ایشان است ندارد. 

کلیدواژه‌ها

  • الگو
  • تعارض ظاهری
  • فقه‌الحدیث
  • نهی از قیاس با اهل‌بیت (ع)

موضوعات

  • مطالعات فهم حدیث
  • XML
  • اصل مقاله 475.9 K
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
مراجع
ابن‌حَیّون، نعمان بن محمد، شرح الأخبار فی فضائل الأئمة الأطهار (ع)، تحقیق: محمدحسین حسینی‌جلالی، قم، جامعه مدرسین، 1409ق.
ابن‌شهرآشوب، محمدبن‌علی، مناقب آل أبی‌طالب (ع)، قم، علامه، 1379ق.
ابن‌میثم، میثم، بن‌علی، شرح نهج‌البلاغه، تهران، دفتر نشر الکتاب، 1404ق.
اربلی، علی‌بن‌عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، تحقیق: سیدهاشم رسولی‌محلاتی، تبریز، بنی‌هاشمی، 1381ش.
حافظ‌برسی، رجب‌بن‌محمد، مشارق أنوار الیقین فی أسرار أمیر المؤمنین (ع)، تحقیق: علی عاشور، بیروت، أعلمی، 1422ق.
حسکانی، عبیدالله‌بن‌عبدالله، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تحقیق: محمدباقر محمودی، تهران، مجمع احیاء الثقافة الإسلامیة، 1411ق.
حسینی‌نیا، سیدمحمدرضا. "تحلیل سندی و متنی دو روایت «لَا تَسُبُّوا الدَّهْرَ» و «یا دَهرُ أُفّ لَکَ» و حل تعارض آن دو". مطالعات فهم حدیث 5، 9(1397ش): 85-105. doi: 10.30479/mfh.2018.1433
حلی، حسن‌بن‌یوسف، نهج الحق و کشف الصدق، بیروت، دارالکتاب اللبنانی، 1982م.
خوانساری، محمدبن‌حسین، شرح آقا جمال خوانساری بر غررالحکم و دررالکلم، تحقیق: جلال‌الدین حسینی‌ارموی محدث، تهران، دانشگاه تهران، 1366ش.
زمخشری، محمودبن‌عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل، تصحیح: مصطفی حسین احمد، بیروت، دارالکتاب العربی، 1407ق.
سیدرضی، محمدبن‌حسین، نهج‌البلاغه، تحقیق: صبحی صالح، قم، مؤسسة دارالهجرة، 1414ق.
شامی، یوسف‌بن‌حاتم، الدر النظیم فی مناقب الأئمة الهامیم، قم، جامعه مدرسین، 1420ق.
صدوق، محمدبن‌علی، الأمالی، تهران، کتابچی، چاپ ششم، 1376ش.
صدوق، محمدبن‌علی، علل الشرائع، قم، کتاب‌فروشی داوری، 1385ش.
صدوق، محمدبن‌علی، عیون أخبار الرضا (ع)، تحقیق: مهدی لاجوردی، تهران، جهان، 1378ش.
صدوق، محمدبن‌علی، معانی الأخبار، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1403ق.
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1390ق.
طبری آملی‌صغیر، محمدبن‌جریر، دلائل الإمامة، قم، بعثت، 1413ق.
طبری آملی‌صغیر، محمدبن‌جریر، نوادر المعجزات فی مناقب الأئمة الهداة علیهم السلام، تحقیق: باسم محمد اسدی، قم، دلیل ما، 1427ق.
طبری آملی‌کبیر، محمدبن‌جریر، المسترشد فی إمامة علی بن أبی‌طالب علیه السلام، تحقیق: احمد محمودی، قم، کوشانپور، 1415ق.
طوسی، محمدبن‌حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق: احمد حبیب عاملی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
طوسی، محمدبن‌حسن، الغیبة، تحقیق: عبادالله تهرانی و علی‌احمد ناصح، قم، دارالمعارف الإسلامیه، 1411ق.
طوسی، محمدبن‌حسن، تهذیب الأحکام، تحقیق: حسن الموسوی خرسان، تهران، دار الکتب الإسلامیه، 1407ق.
طوسی، محمدبن‌حسن، عدة الأصول، قم، ستاره، 1417ق.
طیب، عبدالحسین، أطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، اسلام، 1369ش.
عباسی‌فردوئی، غلامعلی، مبانی قرآنی خطبه‌ی فدکیه، قم، زائر، ۱۳۹۰ش.
عیاشی، محمدبن‌مسعود، تفسیر العیاشی، تهران، المطبعة العلمیة، 1380ش.
فضلی، عبدالهادی، أصول علم الرجال، بیروت، دارالنصر، 1414ق.
قمی، علی‌بن‌ابراهیم، تفسیر القمی، تحقیق: طیّب موسوی‌جزائری، قم، دارالکتاب، چاپ سوم، 1404ق.
کلینی، محمدبن‌یعقوب، الکافی، قم، دارالحدیث، 1429ق.
کوفی، فرات‌بن‌ابراهیم، تفسیر فرات الکوفی، تحقیق: محمد کاظم، تهران، مؤسسة الطبع و النشر فی وزارة الإرشاد الإسلامی، 1410ق.
مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایة فی علم الدرایة، قم، مؤسسة آل‌البیت (ع) لإحیاء التراث، 1411ق.
متقی‌هندی، علی‌بن‌حسام‌الدین، کنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال، بیروت، مؤسسة الرساله، الطبعة الخامسة، 1405ق.
مجلسى، محمدباقر، بحارالأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1403ق.
مغنیه، محمدجواد، فی ظلال نهج البلاغة، بیروت، دارالعلم للملایین، 1979م.
مفید، محمدبن‌محمد، الاختصاص، قم، کنگره شیخ مفید، 1413ق.
مکارم‌شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین (ع)، تهران، دارالکتب الإسلامیه، 1375ش.
میرزائی، پوران. "رهیافت‌های فریقین در مواجهه با روایات متعارض‌تاب کلامی «مطالعه موردی: روایات دال بر کفایت توحیدباوری در رستگاری". مطالعات فهم حدیث 8، 16(1401ش): 271-293. doi: 10.30479/mfh.2022.2590
هاشمی‌خویی، میرزاحبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، تحقیق: ابراهیم میانجی، تهران، مکتبة الإسلامیه، 1400ق.
    • تعداد مشاهده مقاله: 182
    • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 21
مطالعات فهم حدیث
دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 23
مهر 1404
صفحه 75-93
فایل ها
  • XML
  • اصل مقاله 475.9 K
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
آمار
  • تعداد مشاهده مقاله: 182
  • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 21

APA

فرشی نعیم, آروین , بصیری, حمیدرضا و قربانی, حسام . (1404). بررسی فقه الحدیثی روایات نهی از قیاس با اهل‌بیت (ع). مطالعات فهم حدیث, 12(1), 75-93. doi: 10.30479/mfh.2025.21288.2431

MLA

فرشی نعیم, آروین , , بصیری, حمیدرضا , و قربانی, حسام . "بررسی فقه الحدیثی روایات نهی از قیاس با اهل‌بیت (ع)", مطالعات فهم حدیث, 12, 1, 1404, 75-93. doi: 10.30479/mfh.2025.21288.2431

HARVARD

فرشی نعیم, آروین, بصیری, حمیدرضا, قربانی, حسام. (1404). 'بررسی فقه الحدیثی روایات نهی از قیاس با اهل‌بیت (ع)', مطالعات فهم حدیث, 12(1), pp. 75-93. doi: 10.30479/mfh.2025.21288.2431

CHICAGO

آروین فرشی نعیم , حمیدرضا بصیری و حسام قربانی, "بررسی فقه الحدیثی روایات نهی از قیاس با اهل‌بیت (ع)," مطالعات فهم حدیث, 12 1 (1404): 75-93, doi: 10.30479/mfh.2025.21288.2431

VANCOUVER

فرشی نعیم, آروین, بصیری, حمیدرضا, قربانی, حسام. بررسی فقه الحدیثی روایات نهی از قیاس با اهل‌بیت (ع). مطالعات فهم حدیث, 1404; 12(1): 75-93. doi: 10.30479/mfh.2025.21288.2431

  • صفحه اصلی
  • درباره نشریه
  • اعضای هیات تحریریه
  • ارسال مقاله
  • تماس با ما
  • نقشه سایت

اخبار و اعلانات

  • بروزرسانی 1401-12-01
  • بررسی مقالات در سایت مشابه یابی سمیم نور 1401-12-01

اشتراک خبرنامه

برای دریافت اخبار و اطلاعیه های مهم نشریه در خبرنامه نشریه مشترک شوید.

© سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب