• ثبت نام
  • ورود به سامانه
  • English

مطالعات فهم حدیث

  1. صفحه اصلی
  2. جستاری در مصادر و قواعد فهم حدیث در آثار علامه حلی (ره)

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

جستاری در مصادر و قواعد فهم حدیث در آثار علامه حلی (ره)

    نویسندگان

    • انسیه ذوقی 1
    • محمدمهدی تقدیسی 2
    • سیده فاطمه حسینی میرصفی 3

    1 دانشجوی دکتری گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره).

    2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره).

    3 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره).

,

نوع مقاله : پژوهشی

10.30479/mfh.2025.20596.2389
  • مشخصات مقاله
  • مراجع
  • دریافت فایل
  • ارجاع به این مقاله
  • آمار
  • هم رسانی

چکیده

پس از تک نگاشته‌های اصحاب امامان شیعه (ع) و دانش‌مندان متقدم پس از ایشان در زمینه فهم حدیث، سه گونه تلاش علمی در این راستا صورت گرفت؛ نخست: نگارش شروح علمی بر جوامع روایی که این شیوه بیش از هزار سال ادامه یافت. دوم: تلاش‌های فقه الحدیثی با رویکرد معناشناسانه در اثنای برخی از دانش‌ها، همچون: اصول الفقه که به منظور شناخت مصادر تشریع و فهم آن‌ها از جمله احادیث مرتبط با احکام شرعی فرعی شکل گرفت و دیگری: روشمند ساختن فهم حدیث و دانشی متمایز کردن آن که در عصر فعلی صورت پذیرفته و به دانش «فقه‌الحدیث» موسوم گشته است. از مقوله دوم که تلاش‌های فقه‌الحدیثی در اثناء دانش‌های مربوطه باشد، ناگزیر باید از علامه حلی یاد کرد که به مناسبت، در آثار اصولی چندی به مباحث فقه‌الحدیثی اهتمام اکید داشته است. مقاله حاضر با بهره‌گیری از روش توصیفی_ تحلیلی درصدد واکاوی چنین آموزه‌هایی در گونه دوم_ یعنی آثار اصولی بخصوص کتاب‌های علامه حلی که سرشار از این گونه آموزه‌هاست_ برآمده و دریافته است که در آثار او به اموری همچون: «قرآن»، «سنت قطعیه»، «اجماع» و «عقل» به عنوان منابع قابل اعتماد، و عناصری همچون: «تجوّز»، «مورد صدور» و «نقل به‌معنی» به عنوان قواعد تأثیرگذار در فهم حدیث نگریسته شده، آن‌سان که «نسخ»، «تقیه» و «تعارض» اموری عارض بر اعتبار دلالت به منظور شناخت حدیث دارای حجیت فعلیه تلقی شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

  • علامه حلی
  • فقه الحدیث
  • فهم متن
  • اصول الفقه

موضوعات

  • مطالعات فهم حدیث
  • XML
  • اصل مقاله 460.89 K
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
مراجع
قرآن کریم.
ابن‌اثیر جزری، مبارک‌بن‌محمد، جامع الاصول فی أحادیث الرسول، بیروت، دارالفکر، 1417ق.
ابن‌حنبل، احمدبن‌محمد، مسند احمدبن‌حنبل، محقق: احمدمحمد شاکر، قاهره، دارالحدیث، 1416ق.
احسائی، محمدبن‌علی (ابن أبی‌الجمهور)، عوالی اللئالی، محقق: مجتبی عراقی، قم، سیدالشهداء، 1403ق.
تمیمی‌آمدی، عبدالواحد، غررالحکم، مترجم: جمال‌الدین خوانساری، تهران، دانشگاه تهران، 1366ش.
حرعاملی، محمدبن‌حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسة آل‌البیت (ع) لإحیاء التراث، 1367ش.
حلی، حسن‌بن‌یوسف، اجوبة المسائل المهنائیه، قم، مطبعه خیام، 1401ق.
حلی، حسن‌بن‌یوسف، تذکرة الفقها، قم، مؤسسه آل‌البیت (ع) لاحیاء التراث، 1414ق.
حلی، حسن‌بن‌یوسف، تذکرة الفقها، قم، مؤسسه آل‌البیت (ع) لاحیاء التراث، 1419ق.
حلی، حسن‌بن‌یوسف، تهذیب الوصول الی علم الاصول، محقق: محمدحسین رضوی کشمیری، لندن، مؤسسة الإمام علی (ع)،1380ش.
حلی، حسن‌بن‌یوسف، قواعد الاحکام، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1413ق.
حلی، حسن‌بن‌یوسف، مبادئ الوصول الی علم الاصول، محقق: عبدالحسین محمدعلی البقال، قم، مکتب الإعلام الإسلامی، چاپ سوم، 1404ق.
حلی، حسن‌بن‌یوسف، مختلف الشیعه، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1413ق. 
حلی، حسن‌بن‌یوسف، منتهی المطلب، مشهد، مؤسسه طبع و نشر آستان رضوی مقدس، 1413ق.
حلی، حسن‌بن‌یوسف، نهایة الوصول إلی علم الأصول، قم، مؤسسه امام صادق (ع)، 1425ق.
خزاز قمی، علی‌بن‌محمد، کفایة الأثر، قم، بیدار، 1401ق.
شاهرودی، محمدرضا، و علی ثقفیان، "نقش تقیه در پیدایش اختلاف حدیث با لحاظ شرایط تاریخی (بازخوانی آراء آیت الله سیستانی) ". مطالعات فهم حدیث 10، 20(1403ش): 223-244.  doi:10.30479/mfh.2024.19525.2318
صدوق، محمدبن‌علی، من لایحضره الفقیه، مصحح: علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم، 1413ق.
صفار، محمدبن‌حسن؛ بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد (ص)، قم، مکتبة آیت‌الله مرعشی‌نجفی، چاپ دوم، 1404ق.
طوسی، محمدبن‌حسن، اختیار معرفة الرجال (رجال کشی)، محقق: سیدمهدی رجایی، قم، مؤسسة آل‌البیت (ع)، 1404ق.
طوسی، محمدبن‌حسن، تهذیب الاحکام، مصحح: محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1364ش.
غفاری، علی‌اکبر، تلخیص مقباس الهدایة (للعلامة المامقانی)، تهران، چاپخانه تابش، 1369ش.
کلینی، محمدبن‌یعقوب، الکافی، مصحح: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1407ق.
مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1362ش.
مسعودی، عبدالهادی، روش فهم حدیث، تهران،سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، چاپ چهارم، 1387ش.
مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، قم، مؤسسه دارالتفسیر، 1388ش.
مفید، محمدبن‌ابراهیم، الغیبة للنعمانی، محقق/ مصحح: علی اکبر غفاری، تهران، صدوق، 1397ق.
مفید، محمدبن‌ابراهیم، المسائل العکبریه، محقق: علی‌اکبر الهی‌خراسانی، بیروت، دارالمفید، چاپ دوم، 1414ق.
مفید، محمدبن‌ابراهیم، شرح عقائد الصدوق، نجف، المطبعة الحیدریة،1393ق.
میرجلیلــی، علی‌محمــد، حســن رضایــی‌هفتــادر، و یاســر ملکــی. "پیش‌فرض‌هــا و مبانــی فهــم و نقــد روایــات از دیــدگاه امــام خمینــی (ره)". مطالعــات فهــم حدیــث 7،4(1396ش): 55-79. doi:10.30479/mfh.2018.1302
    • تعداد مشاهده مقاله: 45
    • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 23
مطالعات فهم حدیث
دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 22
اردیبهشت 1404
صفحه 169-187
فایل ها
  • XML
  • اصل مقاله 460.89 K
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
آمار
  • تعداد مشاهده مقاله: 45
  • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 23

APA

ذوقی, انسیه , تقدیسی, محمدمهدی و حسینی میرصفی, سیده فاطمه . (1404). جستاری در مصادر و قواعد فهم حدیث در آثار علامه حلی (ره). مطالعات فهم حدیث, 11(2), 169-187. doi: 10.30479/mfh.2025.20596.2389

MLA

ذوقی, انسیه , , تقدیسی, محمدمهدی , و حسینی میرصفی, سیده فاطمه . "جستاری در مصادر و قواعد فهم حدیث در آثار علامه حلی (ره)", مطالعات فهم حدیث, 11, 2, 1404, 169-187. doi: 10.30479/mfh.2025.20596.2389

HARVARD

ذوقی, انسیه, تقدیسی, محمدمهدی, حسینی میرصفی, سیده فاطمه. (1404). 'جستاری در مصادر و قواعد فهم حدیث در آثار علامه حلی (ره)', مطالعات فهم حدیث, 11(2), pp. 169-187. doi: 10.30479/mfh.2025.20596.2389

CHICAGO

انسیه ذوقی , محمدمهدی تقدیسی و سیده فاطمه حسینی میرصفی, "جستاری در مصادر و قواعد فهم حدیث در آثار علامه حلی (ره)," مطالعات فهم حدیث, 11 2 (1404): 169-187, doi: 10.30479/mfh.2025.20596.2389

VANCOUVER

ذوقی, انسیه, تقدیسی, محمدمهدی, حسینی میرصفی, سیده فاطمه. جستاری در مصادر و قواعد فهم حدیث در آثار علامه حلی (ره). مطالعات فهم حدیث, 1404; 11(2): 169-187. doi: 10.30479/mfh.2025.20596.2389

  • صفحه اصلی
  • درباره نشریه
  • اعضای هیات تحریریه
  • ارسال مقاله
  • تماس با ما
  • نقشه سایت

اخبار و اعلانات

  • بروزرسانی 1401-12-01
  • بررسی مقالات در سایت مشابه یابی سمیم نور 1401-12-01

اشتراک خبرنامه

برای دریافت اخبار و اطلاعیه های مهم نشریه در خبرنامه نشریه مشترک شوید.

© سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب