چکیده
مسأله پالایش احادیث و حفظ سنت نبوی در فرقه اباضیه، منجر به شکل‌گیری علم رجال، به‌عنوان یکی از ارکان اساسی حدیث‌شناسی در این فرقه شده است. با توجه به گستردگی جعل احادیث در دوران‌های مختلف، بررسی معیارها و اصول این علم به منظور ارزیابی روایات امری ضروری است. این تحقیق با هدف تبیین و تحلیل مبانی علم رجال اباضیه و مقایسه آن با مذاهب دیگر، شیعه و اهل سنت، از روش توصیفی‌تحلیلی بهره می‌برد. در مراحل ابتدایی، با نگاهی به تاریخچه علم رجال و منابع آن ازجمله مسند ربیع‌بن‌حبیب و مدونه ابی‌غانم خراسانی، نشان داده می‌شود اباضیه چگونه توانسته‌اند برخلاف سایر مکاتب که عمدتاً به منابع اهل سنت یا شیعه متکی بوده‌اند، هویتی مستقل در حدیث‌شناسی ایجاد کنند. این پژوهش به‌تبیین ابعاد مختلف علم رجال در اباضیه و تشریح تأثیر آن بر هویت مذهبی این فرقه می‌پردازد. بررسی معیارهایی همچون عدالت، ضبط، اسلام، بلوغ، عقل، مروت، تطابق عمل با روایت، تأیید راوی اصلی، اجتناب از تدلیس و تأیید روایت توسط علما و ...، ویژگی‌های برجسته نظام رجالی اباضیه را روشن می‌سازد. همچنین، نیاز به استفاده از منابع اهل سنت در ارزیابی روایات به‌خصوص با توجه به نبود تألیف مستقل در جرح و تعدیل، نقاط تمایز این فرقه را مشخص می‌کند.
موضوعات
)