• ثبت نام
  • ورود به سامانه
  • English

مطالعات فهم حدیث

  1. صفحه اصلی
  2. مدل مفهومی امنیت اقتصادی در آموزه‌های حکمرانی امام علی (ع) بر پایه تحلیل محتوای نامه های مرتبط نهج البلاغه

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

مدل مفهومی امنیت اقتصادی در آموزه‌های حکمرانی امام علی (ع) بر پایه تحلیل محتوای نامه های مرتبط نهج البلاغه

    نویسندگان

    • علیرضا نوبری 1
    • حامد بیات 2

    1 استادیار دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران.

    2 دانشجوی دکتری دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران.

,

نوع مقاله : پژوهشی

10.30479/mfh.2025.21261.2429
  • مشخصات مقاله
  • مراجع
  • دریافت فایل
  • ارجاع به این مقاله
  • آمار
  • هم رسانی

چکیده

تأمین و تثبیت امنیت اقتصادی در حاکمیت‌ها، وابسته به یک مدل مفهومی است و لازمه تحصیل این مدل نیز آگاهی از متغیرهای امنیت اقتصادی و اولویت‌ هر یک از آن‌ها بر دیگری است. امام علی (ع) به عنوان یک نظریه‌پرداز اسلامی، جامعه‌ای دچار ناامنی اقتصادی از حاکمان قبلی تحویل گرفت و سعی کرد تا با کاربست مدلی مفهومی این ناامنی را رفع کند. تحصیل این مدل و آگاهی از متغیرهای امنیت اقتصادی و اولویت‌ هر یک از آن‌ها بر دیگری با بررسی سخنان این امام امکان‌پذیر است. پژوهش حاضر به روش تحلیل محتوا و تنها با بررسی نامه‌های مرتبط نهج‌البلاغه، درصدد تبیین متغیرهای امنیت اقتصادی و اولویت هر یک از آن‌ها بر دیگری و نیز ترسیم مدل مفهومی این نوع امنیت در حکومت امام علی (ع) است. بر اساس تحلیل‌ها، پنج متغیر ناظر به: فرهنگ عمومی، قانون‌گذاری، منابع، اجرا و نظارت بدست آمد که در مرحله ترسیم مدل مفهومی در سه گام: برنامه‌ریزی (48 %)، اقدام (25 %)، بررسی (27 %) قرار گرفتند. این مدل بیان می‌دارد که در حکومت امام علی (ع) ابتدا با فرهنگ‌دهی (تمرکز حداکثری بر امانت‌داری و مواسات مالی)، قانون‌گذاری (تمرکز حداکثری بر تصویب قوانین با قابلیت اجرا)، منابع‌دهی (تمرکز حداکثری بر منابع انسانی)، برنامه‌ای برای اجرا فراهم شد. سپس در مرحله اجرا، مجریان تمرکز حداکثری خود را بر آموزش و توسعه شهری قرار دادند. ناظران در مرحله نظارت نیز با تمرکز حداکثری بر برخورد با مفسد اقتصادی، همیار مسئولان اجرایی شدند.

کلیدواژه‌ها

  • آموزه‌های حکمرانی امام علی (ع)
  • متغیرهای امنیت اقتصادی
  • مدل مفهومی امنیت اقتصادی
  • نامه های نهج البلاغه

موضوعات

  • مطالعات فهم حدیث
  • XML
  • اصل مقاله 787.28 K
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
مراجع
قرآن کریم، ترجمه: ناصر مکارم شیرازی، قم، دارالقرآن الکریم، چاپ دوم، 1373ش.
ابراهیمی‌سالاری، تقی. "رویکرد مقایسه‌ای ارتباط رشد و توزیع درآمد از دیدگاه اسلام". مجموعه مقالات نخستین همایش اقتصاد اسلامی و توسعه، 1387ش، 606-641.
ابریشمی‌راد، محمدامین، و نادر اسدی‌اوجاق. "مهم‌ترین علل قابل اجرا نبودن قوانین در نظام حقوقی ایران". دانش حقوق عمومی 11، 35(1401ش): 119-144.doi:10.22034/qjplk.2022.245
ابن‌فهد حلی، احمدبن‌محمد، عُدۀ الداعی و نجاح الساعی، بی‌جا، دارالکتب‌الاسلامیة، 1407ق.
ابونوری، اسماعیل، عباسی‌قادی، رضا. "برآورد اثر رشد اقتصادی بر فقر در ایران". پژوهش‌های اقتصادی ایران، 30(1386ش): 23-52.
احمدیان‌یزدی، فرزانه، و محمدحسین مهدوی‌عادلی. "بررسی ارتباط میان فراوانی منابع طبیعی و سرمایه انسانی در کشورهای عضو اوپِک". اقتصاد و توسعه منطقه‌ای، 9(1394ش): 95-130. doi:10.22067/erd.v22i9.36204
ازهری، محمدبن‌احمد، تهذیب اللغة، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1421ق.
اسماعیل‌نیا، علی‌اصغر، و شهرام وصفی‌اسفستانی. "تأثیر امنیت بر رشد اقتصادی در ایران و برخی کشورهای منتخب". پژوهش‌نامه اقتصادی، 61(1395ش): 127-154. doi:10.22054/joer.2016.5291
ایروانی، جواد. "نگاهی به تأثیر فرهنگ بر پیشرفت اقتصادی". پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، 2(1393ش): 127-151.
بیابانی، غلام‌حسین، و محمدتقی عصّار. "پولشویی، خطری برای امنیت اقتصادی و اجتماعی". اطلاعات سیاسی اقتصادی،  262(1388ش): 222-233.
تفضلی، فریدون، تاریخ عقاید اقتصادی، تهران، نی، 1388ش.
جهانیان، ناصر. "مبانی اخلاقی امنیت اقتصادی". اقتصاد اسلامی، 52(1392ش): 5-32.
حمیری، عبدالله‌بن‌جعفر، قُرب الاِسناد، قم، مؤسسه آل‌البیت (ع)، 1413ق.
خالقی، سعیده. "چالش اجرای قوانین و مقررات در کشور از منظر امنیت اقتصادی". امنیت اقتصادی، 6(1401ش): 4-18.
خلیلیان‌اشکذری، محمدجمال. "ثبات اقتصادی کشور در گرو تحقق اقتصاد مقاومتی". پژوهش‌های اقتصاد مقاومتی، 2(1395ش): 83-108.
خلیلیان‌اشکذری، محمدجمال، و محمدحسین دوستی. "ثبات و امنیت اقتصادی؛ پرتویی از اقتصاد مقاومتی". معرفت، 10(1397ش): 111-123.
داوری‌چلقائی، احد، و مهدی باکویی. "شاخص‌های اقتصادی نیروهای مؤمن و انقلابی از دیدگاه قرآن کریم". مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، 14(1398ش): 279-311، doi:20.1001.1.23225645.1398.8.2.10.8
رفیعی، مجتبی، هادی غفاری، و مهتاب پاک‌نیا. "بررسی نقش شاخص‌های توسعه پایدار در احساس امنیت اجتماعی شهروندان". آموزش محیط‌زیست و توسعه پایدار، 3(1400ش): 99-112. doi:10.30473/ee.2021.55513.2274
روشن‌ضمیر، محمدابراهیم، سیدعلی دلبری، و هادی مروی. "اعتبارسنجی و تحلیل گزاره‌ی «لَا خَیرَ فِی السَّرَفِ وَ لَا سَرَفَ فِی الخَیر". مطالعات فهم حدیث 11، 21(1403ش)، 107-126. doi:10.30479/mfh.2024.20285.2366
سجادی، سیده‌رقیه، محمد عترت‌دوست، و پروین بهارزاده. "آسیب‌شناسی جامعه اسلامی مبتنی بر تحلیل محتوای خطبه فدکیه حضرت زهرا (س)". مطالعات فهم حدیث 9، 18(1402ش): 9-35، doi:10.30479/mfh.2023.15936.2019
سلاجقه، مژده، محمد هاشمی، و شعله پاکروان. "مقایسه چهارچوب‌های اقتصاد دانش‌بنیان". کنفرانس بین‌المللی مدیریت و توسعه پایدار، 1397ش.
سیدرضی، محمد‌بن‌حسین‏، نهج‌البلاغة، مصحح: صبحی صالح، قم، هجرت، چاپ 1، 1414ق.
سیف، الله‌مراد. "مفهوم‌شناسی امنیت اقتصادی". آفاق امنیت 3، 9(1389ش): 7-35. dor:20.1001.1.25381857.1389.3.9.1.2
سیفلو، سجاد. "مفهوم‌شناسی اقتصاد مقاومتی". معرفت اقتصاد اسلامی، 2(1393ش): 151-173.
سیفی‌زیناب، غلامعلی، و ریما امیراقدم. "بررسی تطبیقی نقش رویه قضایی در تحقق امنیت قضایی و اقتصادی در حقوق ایران و مصر". مبانی فقهی حقوق اسلامی، 17(1395ش): 157-191.
شریعت‌نیا، اکبر، رضا شیخ. "ارزیابی و طبقه‌بندی مؤسسات آموزش عالی بر اساس مدل فرآیندی دِمینگ با استفاده از مدل تحلیل پوششی داده‌ها". رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، 1399ش، 178-198.
شهبازی، نجفعلی، علی فروتن‌رمی، و بهروز صادقی‌عمروآبادی. "شفافیت و امنیت اقتصادی؛ تحلیل کارکردی سازمان‌های اطلاعاتی". مطالعات راهبردی 24، 94(1400ش): 114-154. dor:20.1001.1.17350727.1400.24.94.6.4
طریحی، فخرالدین‌بن‌محمد، مجمع‌‌البحرین، تهران، مرتضوی، چاپ 3، 1375ش.
طهماسبی، فرهاد، علی‌اکبر گرجی‌ازندریانی، و اسدالله یاوری. "نقش نهادهای قضایی در توسعه و امنیت اقتصادی سیاسی ایران". جامعه‌شناسی سیاسی ایران 5، 5(1401ش): 105-119. doi:10.30510/PS.2022.270563.1489
عالیخانی، غلامرضا، و زکیه عالیخانی. "نقش قناعت در پیشگیری از جرایم اقتصادی با تأکید بر ادله نقلی". تحقیقات حقوق قضایی، 2(1399ش): 240-268.
عبدلی، قهرمان، و ویدا ورهرامی. "بررسی اثر تحصیلات عالی بر رشد اقتصادی بخش‌های اقتصادی در ایران". پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 52 (1388ش): 105-125.
عزیزی، محسن، و سیدمهدی فاطمی. "جایگاه امنیت اقتصادی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران". سپهر سیاست، 32(1401ش): 8-31. doi:10.22034/SEJ.2021.1927935.1327
عظیم‌زاده‌اردبیلی، فائزه، و سعیده هوشمند. "کارکردهای اقتصادی و اجتماعی وقف و انفاق با رویکردی به سیره نبوی". دومین همایش ملی خیر ماندگار، 1397ش، 1-16.
فرهمند، شکوفه. "توزیع درآمد". دانشنامه اقتصاد، 1(1400ش): 1-7.
کشاورز، علیرضا، و زکریا فرج‌زاده. "نقش سرمایه طبیعی در رشد اقتصادی ایران". پژوهش‌های اقتصادی ایران، 86(1400ش): 126-164. doi:10.22054/ijer.2021.42817.761
کلینی، محمد‌بن‌‌یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب‌الاسلامیه، چاپ 4، 1407ق.
ماندل، رابرت، چهره متغیّر امنیت ملی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی، بی‌چا، 1388ش.
مقصودی، حمیدرضا. "بررسی آسیب‌پذیری امنیت اقتصادی در صنایع دانش‌بنیان و ارائه رویکردی مقاومتی در این صنایع". پژوهش‌های اقتصاد مقاومتی، 5(1397ش): 33-52.
مکارم‌شیرازی، ناصر، پیام امام امیر‌المؤمنین (ع)، تهران، دار‌الکتب‌الاسلامیه، بی‌چا، 1375ش.
‌موسوی، زهره‌سادات، فتحیه فتاحی‌زاده، و محمد عترت‌دوست. "تحلیل محتوای روایات متعه در منابع حدیثی شیعه". مطالعات فهم حدیث 8، 16(1401ش): 119-145، doi:10.30479/mfh.2022.2586
مؤمنی‌راد، اکبر، خدیجه علی‌آبادی، هاشم فردانش، و ناصر مزینی. "تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش: ماهیت، مراحل و اعتبار نتایج". اندازه‌گیری تربیتی، 14(1392ش): 187-222.
نقی‌پور‌نصیرآبادی، عباس، و حسن عالی‌پور. "ماهیت نظام اقتصادی و نظارت پیشگیرانه: نسبت‌سنجی در پیشگیری از جرایم اقتصادی در ایران". پژوهشنامه حقوق کیفری 13، 26(1401ش): 271-295. doi:10.22124/JOL.2022.18255.2033
نوبری، علیرضا، و سیدشهاب‌الدین یعقوبی‌هیق. "تحلیل محتوای نامه‌های امام علی (ع) به کارگزاران با محور اصول حکمرانی". پژوهش‌های سیاست اسلامی، 17(1399ش): 41-71. dor:20.1001.1.23455705.1399.8.17.2.4
    • تعداد مشاهده مقاله: 58
    • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 25
مطالعات فهم حدیث
دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 22
اردیبهشت 1404
صفحه 241-275
فایل ها
  • XML
  • اصل مقاله 787.28 K
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
آمار
  • تعداد مشاهده مقاله: 58
  • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 25

APA

نوبری, علیرضا و بیات, حامد . (1404). مدل مفهومی امنیت اقتصادی در آموزه‌های حکمرانی امام علی (ع) بر پایه تحلیل محتوای نامه های مرتبط نهج البلاغه. مطالعات فهم حدیث, 11(2), 241-275. doi: 10.30479/mfh.2025.21261.2429

MLA

نوبری, علیرضا , و بیات, حامد . "مدل مفهومی امنیت اقتصادی در آموزه‌های حکمرانی امام علی (ع) بر پایه تحلیل محتوای نامه های مرتبط نهج البلاغه", مطالعات فهم حدیث, 11, 2, 1404, 241-275. doi: 10.30479/mfh.2025.21261.2429

HARVARD

نوبری, علیرضا, بیات, حامد. (1404). 'مدل مفهومی امنیت اقتصادی در آموزه‌های حکمرانی امام علی (ع) بر پایه تحلیل محتوای نامه های مرتبط نهج البلاغه', مطالعات فهم حدیث, 11(2), pp. 241-275. doi: 10.30479/mfh.2025.21261.2429

CHICAGO

علیرضا نوبری و حامد بیات, "مدل مفهومی امنیت اقتصادی در آموزه‌های حکمرانی امام علی (ع) بر پایه تحلیل محتوای نامه های مرتبط نهج البلاغه," مطالعات فهم حدیث, 11 2 (1404): 241-275, doi: 10.30479/mfh.2025.21261.2429

VANCOUVER

نوبری, علیرضا, بیات, حامد. مدل مفهومی امنیت اقتصادی در آموزه‌های حکمرانی امام علی (ع) بر پایه تحلیل محتوای نامه های مرتبط نهج البلاغه. مطالعات فهم حدیث, 1404; 11(2): 241-275. doi: 10.30479/mfh.2025.21261.2429

  • صفحه اصلی
  • درباره نشریه
  • اعضای هیات تحریریه
  • ارسال مقاله
  • تماس با ما
  • نقشه سایت

اخبار و اعلانات

  • بروزرسانی 1401-12-01
  • بررسی مقالات در سایت مشابه یابی سمیم نور 1401-12-01

اشتراک خبرنامه

برای دریافت اخبار و اطلاعیه های مهم نشریه در خبرنامه نشریه مشترک شوید.

© سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب