نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه کاشان

2 استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه کاشان

3 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه کاشان

چکیده

علامه سیدمرتضی عسکری از محدثان معاصر است که با همتی بلند و از رهگذر بررسی و تحلیل روایات به پیگیریِ ریشه‌ی اختلافات بین مذاهب اسلامی پرداخته است. افزون بر ایران آثار ایشان در سایر کشورهای اسلامی نیز مخاطبانِ بسیاری از جمله در میان علما پیدا کرده است. این حدیث‌پژوه در تحقیقات علمیِ خود با جمع همه‌ی روایات ذیل یک موضوع از اصیل‌ترین منابع حدیثیِ اهل‌سنت به پاسخ‌گوییِ شبهات در مورد مکتب اهل‌بیت پرداخته و کوشیده است بسیاری از اختلافات را بر اساس مشترکات میان مذاهب اسلامی از میان بردارد. وجود کاستی در آثار مکتوبِ شخصیتی مانند علامه عسکری به ویژه آثاری با این تنوع موضوعی امری طبیعی است. نقد ناکافی روایات صحیح از نظر اهل‌سنت در پاره‌ای موارد، رد یک باور بدون استناد به همه‌ی ادله‌ی طرف مقابل و به اشتراک‌ نگذاشتن چگونگی فهم و نقد روایات در برخی موضوعات از جمله کاستی‌های آثار ایشان است.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم. ترجمه فولادوند، محمد مهدی، تهران، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، 1418ق.
ابن‌أثیر جزری، ابوالسّعادات،‌ جامع الاصول فی احادیث الرسول، تحقیق: عبدالقادر أرناؤوط، حلوانی و ملاح، 1392ق.
إبن‌حنبل، احمد‌بن محمد، مسند احمدبن‌حنبل، مؤسسه الرساله، 1421ق.
ادیبی لاریجانی، محمدباقر، مرزدار مکتب اهل‌بیت، قم، دانشکده اصول دین، 1429ق.
ایزدی، مهدی، «ملاک‌های نقد متن حدیث براساس منابع روایی فریقین»، مطالعات قرآن و حدیث، 1390ش، ‌شماره 2، 5-26.
باجی، نصره و بستانی، قاسم، «ائمه (ع) و راه‌کارهای نقل، فهم و نقد حدیث»، حدیث و اندیشه، 1394ش، شماره20، 27-54.
بحرانی، یوسف‌بن‌احمد، الحدائق الناظره فی أحکام العتره الطاهره،‌ محقق: محمدتقی الایروانی، قم،‌ مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین، بی‌تا.
بخاری، محمدبن‌اسماعیل، صحیح البخاری، دار طوق النجاه، 1422ق.
حاکم، أبوعبدالله، المستدرک علی الصحیحین، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1411ق.
رشیدرضا، محمد، تفسیر القرآن الحکیم (تفسیر المنار)، قاهره، الهیئه المصریه العامه للکتب، 1990م.
سجستانی، أبوداود، سنن أبی‌داود، بیروت، المکتبه العصریه،‌ بی‌تا.
سلیمانی، داود، «معیارهای نقد در حدیث»، اسلامپژوهی، 1385ش، شماره 3، 63-74.
طوسی، محمد‌بن‌حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، احیاء التراث العربی، ‌بی‌تا.
عبدالله‌زاده، سیدحمزه، سیدموسوی، سیدحسین، «بررسی تأثیر سحر بر پیامبر اکرم (ص) از دیدگاه مفسران فریقین»، فصلنامه مطالعات تفسیری، 1397ش، شماره 33، 97-118.
عسکری، سید مرتضی، نقش ائمه در احیای دین، تهران، مرکز فرهنگی انتشاراتی منیر، 1382ش.
______________، معالم المدرستین، قم، مرکز الطباعة و النشر للمجمع العالمی لأهل البیت (ع)، چاپ دوم، 1426ق‏.
______________، برگستره کتاب و سنت، قم، دانشکده اصول الدین، 1387ش.
______________، نقش عایشه در احادیث اسلام، قم، دانشکده اصول دین‏، 1390ش.
______________، القرآن الکریم و روایات المدرستین، تهران، مجمع العلمی الاسلامی، 1374ش.
______________، آخرین نماز پیامبر، تهران، دانشکده اصول دین، 1388ش.
______________، عبدالله‌بن‌سبا و دیگر افسانه‌های تاریخی، قم، دانشکده اصول دین، چاپ ششم، 1387ش.
______________، «مناظره با اهل سنت کردستان»، مجله‌ی افق حوزه، 1386ش، شماره‌ 159، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، https://hawzah.net/fa/Magazine/View/6435/6818/81908
عُکْبَری، ابن‌بَطَّة، الإبانة الکبری، محقق: رضا معطی، الریاض، دارالرایة للنشر والتوزیع، چاپ دوم، 1415ق.
غزالی، محمد، السنة النبویة بین اهل الفقه و اهل الحدیث، قاهره، بی‌نا، ۱۴۱۰ق.
فاکر میبدی، محمد، «بازخوانی حدیث اقتدا و اهتدا»، دوفصلنامه حدیث‌پژوهی، 1388ش، شماره1، صص 63-98.
فتح‌اللهی، ابراهیم، «روش‌شناسی نقد حدیث (نقد متن محور بر اساس ادله عقلی) »، دوفصلنامه مطالعات روششناسی دینی،‌ 1394ش،‌ شماره 1، 46-56.
مسعودی، عبدالهادی، روش فهم حدیث، تهران، سمت، 1384ش.
مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار علیهم السلام، مؤسسه الوفاء، 1403ق.
نیسابوری، مسلم‌بن حجاج، صحیح مسلم، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، بی‌تا.
نیکزاد، عباس، «عدالت صحابه در ترازوی تحقیق»، مجله رواق اندیشه،1383ش، شماره 28، صص 41-58.