نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم دانشکده علوم قرآنی بجنورد

چکیده

علم رجال یکی از دانش‌هایی است که زمینه حجیت حدیث را فراهم می‌سازد. از این­رو جریان قرآنیون که از مخالفان سنت محسوب می‌گردد بخشی از شبهات و اشکالات خود را معطوف به این علم نموده است. این اشکالات در دو حوزه قابل بررسی است؛ اول: اشکالاتی که بر اصل علم رجال وارد می‌دانند همچون دخالت احساسات شخصی در جرح و تعدیل راویان و عدم اطلاع از احوال درونی آنها، دوم: شبهاتی که ناظر به علم رجال شیعه است و بیشتر توسط یحیی‌محمد در کتاب مشکلة­الحدیث مطرح گردیده است. مواردی نظیر: عدم حسی بودن جرح و تعدیل راویان به دلیل فاصله زمانی میان جوامع رجالی و عصر معصومین (ع)، کوتاهی و نارسایی عبارات‌ رجال‌شناسان شیعه درباره راویان و در نهایت تعارض آراء بزرگان رجالی شیعه. در این نوشتار با دلایل متعدد عقلی و نقلی نشان داده شده که این شبهات و اشکالات، اتقان و استحکام لازم را جهت به چالش کشاندن علم رجال ندارد. در نتیجه بررسی روشمند و پاسخ هدفمند به این شبهات هدف اصلی این تحقیق است.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم
آقابزرگ تهرانی، محمد حسن، مصفی المقال فی مصنفی الرجال، تهران، نشر عترت، 1337ش.
ابن داوود حلی، تقی الدین، رجال ابن داوود، نجف، چاپخانه حیدریه، 1392ق.
ابوریه، محمود،  اضواء علی السنة المحمدیه او دفاع عن الحدیث، بی­جا، نشر بطحاء، چاپ پنجم، بی­تا.
الهی بخش، خادم حسین، القرآنیون و شبهاتهم حول السنه، الطائف، مکتبة الصدیق، چاپ دوم، 1421ق.
بهبودی، محمدباقر، معرفة الحدیث و تاریخ نشره و تدوینه و ثقافته عند الشیعة الامامیه، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوم، 1389ش.
جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح تاج اللغه، تحقیق: احمدبن عبد الغفور عطار، بیروت، دارالعلم للملایین، چاپ4، 1407ق.
حسینی صدر، سید علی، الفوائد الرجالیه، قم، دلیل ما، 1388ش.
خاقانی، علی، رجال الخاقانی، تحقیق: سید محمد صادق بحر العلوم، قم، دفترتبلیغات اسلامی، چاپ چهارم، 1404ق.
خمینی، روح الله، البیع، تهران، موسسه تنظیم و نشرآثار امام خمینی (ره)، 1421ق.
خوئی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، بی­جا، بی­نا، چاپ پنجم، 1413ق.
--------------، مصباح الاصول، تقریر سید محمد سرور واعظ حسینی، قم، کتابخانه داوری، چاپ پنجم، 1417ق.
ربانی، محمد حسن، دانش رجال الحدیث، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، 1385ش.
-------------، دانش درایة الحدیث، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 1390ش.
روشن ضمیر، محمد ابراهیم، جریان شناسی قرآن بسندگی، تهران، سخن، 1390ش.
سبحانی، جعفر، کلیات فی علم الرجال، چاپ سوم، قم، موسسه نشر اسلامی، 1414ق.
سیفی مازندرانی، علی‌اکبر، مقیاس الرواة فی کلیات علم الرجال، قم، موسسه نشر اسلامی، 1422ق.
صرامی، سیف الله، مبانی حجیت آرای رجالی، قم، دارالحدیث، 1385ش.
طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، تحقیق سید احمد حسینی، بی‌جا، دفتر فرهنگ اسلامی، چاپ دوم، 1408ق.
طوسی، ابو جعفرمحمد بن الحسن، العدة فی اصول الفقه، تحقیق: محمد رضا انصاری، قم، ستاره، 1417ق.
----------------------، --------------، تحقیق: میرداماد و دیگران، قم، موسسه آل البیت (ع)، 1404ق.
عاملی، حسن بن زید الدین، معالم الاصول، تحقیق: علی محمدی، قم، قدس، 1376ش.
عاملی، زین الدین، البدایة فی علم الدرایة، تحقیق: محمد رضا حسینی جلالی، قم، محلاتی، 1421ق.
عتر، نور الدین، منهج النقد فی علوم الحدیث، دمشق، دارالفکر، چاپ سوم، 1997م.
فضلی، عبد الهادی، اصول علم الرجال، چاپ دوم، بیروت، مرکز الغدیر، 1430ق.
قمی، علی بن ابراهیم، التفسیر القمی، تصحیح: سید طیب جزایری، قم، دارالکتاب، چاپ سوم، 1404ق.
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق: علی اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ پنجم، 1363ش.
مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه فی علم الدرایه، تحقیق: محمد رضا مامقانی، قم، دلیل ما، 1385ش.
مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ چهارم، 1370ش.
معارف، مجید، شناخت حدیث (مبانی فهم متن- اصول نقد سند)، تهران، نبأ، 1387ش.
مهدوی­راد، محمد علی، «پژوهش های حدیثی»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، 1375ش.
نجاشی، ابوالعباس احمد بن علی، رجال النجاشی، تحقیق: سید موسی شبیری زنجانی، قم، موسسه نشر اسلامی، چاپ پنجم، 1416ق.
یحیی محمد، مشکلة الحدیث، بیروت، الانتشار العربی، 2007م.