Document Type : Research
Author
Associate Professor, Quran and Hadith Sciences Department, University of Tehran.
Abstract
روانشناسی متن Psychology of the text عنوان پیشنهادی این مقاله است که از منظر آینده پژوهی به جایگاه ویژه ای در مطالعات دینی خواهد داشت. یکی از عواملی که موجب بروز تفسیر به رای در مورد متن می شود؛ عدم فراوری درست متن است. مقاله حاضر تلاش می کند تا نوع مواجهه با متن روائی به عنون اصلی ترین اتفاق در حوزه پژوهش های علوم اسلامی متن محور در قالب طراحی آزمون های مختلف، تبیین کند. در واقع بخش مهمی از آن چه ما را به ورطه تفاسیر متکثر و احیانا متعارض می اندازد؛ آماده نکردن متن روی میز کار مفسر است. در این راستا نیاز به برخی آزمون های پیشاتفسیری احساس می شود. برخی از این آزمون ها، عبارتند از: آزمون الغاء خصوصیت، آزمون تطابق معنای لغوی و اصطلاحی، آزمون تحلیل انعکاسی ، آزمون ایجاد تمایز سنت واقعه از محکیه و آزمون زبان مجاز و تمثیل. کاربست روان شناسی متن مبتنی بر این آزمون های پیشاتفسیری، می تواند فهم ما را از متون دینی ارتقا بخشد و زمینه را برای قضاوت بهتر مفسر و تفسیر دقیق تر متن فراهم کند. از سوی دیگر اجرای این آزمون ها می تواند سرعت نظریه پردای در علوم اسلامی را تسریع بخشد و از نوعی سردرگمی در میان انبوه نظریه پردازی ها برهاند. این تحقیق با رویکرد روانشناسی متن، نشان خواهد داد بخش اعظمی از میراث تمدنی اسلامی در قالب هایی فراتر از گفتمان مبتنی بر اخبار آحاد قابل مستندسازی و واکاوی دلالت پژوهانه است.
Keywords
Main Subjects
احمدی، محمدحسن، مطالعات حدیثی و زبان شناسی تاریخی، قم، دانشگاه قم، 1397ش.
انصاری، مرتضی، فرائد الاصول، قم، مجمع الفکر الاسلامی، 1423ق.
برنجکار، رضا. "حدیث اقوام متعمقون مدح یا مذمت". نقد و نظر، 31 و 32(1382): 443-458.
بهائی، محمدبن‌حسین، الوجیزه فی علم الدرایه، بی‌جا، چاپ سنگی، بی‌تا.
پاکتچی، احمد، ترجمه‌شناسی قرآن کریم، تهران، دانشگاه امام صادق (ع)، 1392ش.
حرعاملی،محمدبنحسن، وسائل‌الشیعه، قم، مؤسسة آل‌البیت (ع) لإحیاء التراث، 1408ق.
خویی، سیدابوالقاسم، البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالزهرا، بی‌تا.
سبحانی، جعفر، الموجز فی اصول الفقه، قم، مکتبه التوحید، 1420ق.
سیدرضی، محمدبن‌حسین، نهج البلاغه، ترجمه محمددشتی، قم، موسسه تحقیقاتی امیرالمومنین، 1389ش.
سیوطی، جلال‌الدین، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت، دارالکتب العربی، 1414ق.
صدوق، محمدبن‌علی، معانی الاخبار، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۷ش.
______________، من لایحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارت اسلامی، 1413ق.
طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، الأعلمی للمطبوعات، 1393ق.
طوسی، محمدبنحسن، الاستبصار فی ما اختلف من الاخبار، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1363ش.
کلینی، محمد‌بن‌یعقوب، الاصول من الکافی، قم، دارالکتب الاسلامیة، 1363ش.
لجنه الفقه المعاصر، الفائق فی الاصول، قم، مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، 1441ق.
مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، موسسة الوفا، 1403ق.
نوری طبرسی، میرزا حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، موسسه آل‌البیت (ع) لاحیاءالتراث، 1369ش.
ورام، مسعودبن‌عیسی، مجموعه ورام، ترجمه محمدرضا عطایی، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، 1369ش.
)