Document Type : Research
Authors
1 Ph. D Student of Quran and Hadith in University of Qum.
2 Associated Professor, in University of Qum.
Abstract
The book Ṭibb al-Aʿimmah is attributed to ʿAbd-Allāh and Ḥusayn sons of Basṭām. Like those two, Most of the narrators of the beginning of the isnads are unknown. According to its Isnads, Basṭām’s son are presumed to be mediators only for some Special isnads. By comparing various Isnads of the book with other sources, it is clear that the opening names of most of the Isnads are fake and completely unregulated. Only a few of elders in the beginning of Isnads are real. However, here is evidence of replacement in the rest of both groups of isnads. Regulr forgery in the book has different characteristics from irregular forgery at the beginning of the documents, and these two types of general forgery have been done in two stages. Among the few sheikhs known at the beginning of the isnads, most of them are Extremists, and in the more older layers of the book’s isnads, there are many Narration from leaders of Khaṭṭābbīyah, such as Abul-Khaṭṭāb, Ibn Mehrān, and Sharīʿī, and the specific characteristics of Khaṭṭābbīyah’s isnads can be seen a lot. Of course, he has used of some hadith books of the Imamīyah. The author of the book and the falsifier of Isnads is not identified definitively, Bat his isnads and its Forging patterns and specific words of Isnads of Ṭibb al-Aʿimmah is very similar with the Nusairi book al-Hidāyah by Khaṣībī.
Keywords
Main Subjects
ابن‌حیون مغربی، نعمان بن محمد، دعائم الإسلام، قم: مؤسسة آل البیت، چاپ دوم، 1385ق.
ابن‌شعبه حرانی، حسن‌بن‌علی، تحف العقول، علی‌اکبر غفاری، قم، اسلامی، چاپ دوم، 1404ق.
_________________، حقائق اسرار الدین، تصحیح: ابوموسی الحریری، لبنان، دارلأجل‌المعرفة، 2006م.
ابن‌عیاش جوهرى، احمدبن‌عبد‌العزیز، مقتضب الأثر، مصحح: نزار المنصوری، قم، طباطبایى، بى‌تا.
ابن‌غضائری، احمدبن‌حسین، الرجال، محقق: محمدرضا حسینی جلالی، قم، دارالحدیث، 1360ش.
ابوالمطلب، جعفربن‌محمد بن‌المفضل، آداب الدین، تحقیق: ابوموسی حریری، لبنان، دارلأجل‌المعرفة،2006م.
اثبات الوصیة، منسوب به على‌بن‌حسین مسعودى، قم، انصاریان، چاپ سوم، 1426ق.
اشعری قمی، سعدبن‌عبد‌الله، المقالات والفرق، بی‌جا، علمى و فرهنگى، چاپ دوم،1360ش.
اکبری، عمیدرضا و محمد قندهاری، «انتساب‌های اشتباه منابع متقدم امامی و نقش تسری اِسناد در آن»، در دست انتشار، بی‌تا.
اکبری، عمیدرضا. "تحلیلی از گزارش‌های تازه‌یاب شامی درمورد کاتب نعمانی". مطالعات قرآن و حدیث 13، 52(1398): 109-127. doi: 10.30497/QURAN.2019.2566
_____________، نصیریه، تاریخ، عقاید و منابع، قم، دانشگاه ادیان، 1402ش.
انصاری قمی، حسن، «از ابوالقاسم کوفی تا نویسنده عیون المعجزات»، پایگاه کاتبان، 1386ش، ansari.kateban.com/print/1208.
انصاری هروی، عبد‌الله‌بن‌محمد، ذم اهل الکلام و اهله، المحقق: عبد‌الرحمن عبد‌العزیز الشبل، مدینه، مکتبة العلوم والحکم، ١4١٨ق.
برقی، احمدبن‌محمد، المحاسن، مصحح: جلال‌الدین محدث، قم، دارالکتب الإسلامیة، 1371ش.
جلالی، محمدحسین، فهرس التراث، باهتمام: عبدالله دشتی، بیروت، دارالولاء، 1436ق.
جلی، محمدبن‌علی، المسائل عن الجلی، بی‌جا، المجموعة‌الکاملة: archive.org، 2016م.
الجوهرة الطالقانیة، تصحیح ابوموسی الحریری، لبنان، دارلأجل‌المعرفة، 2008م.
جهانبخش، جویا، «میراث جابر بن حیان یا مرده‌ریگ کیمیایی غالیان»، آیینه پژوهش، 1388ش، ش20، صص41-59.
الحجب والأنوار، منسوب به محمدبن‌سنان، تحقیق: ابوموسی حریری، لبنان، دارلأجل‌المعرفة، 2006م.
خرسان، محمدمهدى، مقدمه طب‌الأئمة لابنی بسطام، قم، دارالشریف الرضی، 1411ق.
خصیبى، حسین‌بن‌حمدان، الرسالة و فقه الرسالة، ابوموسی الحریری، لبنان، دارلأجل‌المعرفة، 2006م.
___________________، العقود، سوریة، مخطوط از نسخه به خط کمال نورالدین زوباری، 1410ق.
___________________، الهدایةالکبرى، ابوموسی الحریری، لبنان، دارلأجل‌المعرفة، 2007م.
___________________، الهدایةالکبرى، بیروت، البلاغ، 1419ق.
___________________، دیوان، بیروت، مؤسسة الأعلمی، 2001م.
خوارزمی، محمدبن‌عباس (منسوب)، مفید العلوم، بیروت، المکتبة العنصریة، ١4١٨ق.
درایتی، مصطفی، فنخا (فهرستگان نسخه‌های خطی)، تهران، کتابخانه ملی، 1390ش.
دلیری، مهدی، مقدمة طب الصادقین، کربلاء، العتبة الحسینیة، 1444ق.
دیلمی، ابو‌صالح، هدایة المسترشد، ابوموسی الحریری، لبنان، دارلأجل‌المعرفة، 2008م.
راوندی، سعیدبن‌هبةالله، الخرائج والجرائح، قم، مؤسسة الامام المهدی(عج)، 1409ق.
صدوق، محمدبن‌علی، اعتقادات الإمامیة، تحقیق: عصام عبد‌السید، بیروت، دارالمفید، چاپ دوم، 1414ق.
________________، الأمالی، تهران، کتابچى، چاپ ششم، 1376ش.
________________، علل الشرائع، قم، داورى، 1385ش.
صفری فروشانی، نعمت‌الله. "اعتبارسنجی آموزه بابیّت امامان در عصرحضور تا پایان غیبت صغری؛ بررسی منبع شناختی". تاریخ اسلام 18، 27(1396): 7-48. doi: 10.22081/HIQ.2018.65674
___________________. "منصب بابیت امامان در ترازوی نقد بررسی محتواشناسانه با توجه به کتاب رازداران حریم اهل بیت (ع)". شیعه‌پژوهی 2، 6(1395): 91-123.
طبّ الرضا (ع) (الرسالة الذهبیة)، محقق: محمدمهدى نجف، قم، دارالخیام، 1402ق.
طب الصادقین، تحقیق: مهدی دلیری، مقدمة کربلاء، العتبة الحسینیة، 1444ق.
طب‌الأئمة مخطوط، ابنابسطام، بیرجند، کتابخانه دیانی، ش51/1، کاتب: مخدوم حسینی، 983ق.
____________، ابنابسطام، تهران، دانشگاه تهران، ش1539، بی‌تا.
طب‌الأئمة، منسوب به ابنابسطام، مصحح: محمدمهدى خرسان، قم، دارالشریف الرضی، 1411ق.
طبرانی، میمون‌بن‌القاسم، البحث والدلالة، بی‌جا، المجموعة‌الکاملة، archive.org، 2016م.
_______________، الجواهر، بی‌جا، المجموعة‌الکاملة، archive.org؛ 2016م.
_______________، الدلائل فی المسائل، تصحیح ابوموسی الحریری، لبنان، دارلأجل‌المعرفة، 2006م.
_______________، المعارف و تحفة لکل عارف، بی‌جا، المجموعة‌الکاملة، archive.org، 2016م.
_______________، النجحیة، بی‌جا، المجموعة‌الکاملة، archive.org، 2016م.
طوسی، محمدبن‌حسن، العدة فی أصول الفقه، تحقیق: محمدرضا انصاری، قم، علاقبندیان، 1417ق.
طوسی، محمدبن‌حسن، تهذیب الاحکام، تحقیق: حسن موسوی خرسان، طهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ش.
__________________، رجال الطوسی، جواد قیومی اصفهانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، 1373ش.
عادل‌زاده، علی، و عمیدرضا اکبری. "رمزواره‌های نصیری در کتاب الهدایة الکبرى". مطالعات تاریخی قرآن و حدیث 28، 17(1401): 167-201. dor: 20.1001.1.17358701.1401.28.71.8.6
عبدالجباربن‌أحمد، تثبیت دلائل النبوة، قاهرة، دارالمصطفى، بی‌تا.
عصمة‌الدولة، محمدبن‌معزالدولة، الرسالة المصریة، بی‌جا، المجموعة‌الکاملة، 2016م.
قندهاری، محمد، و علی عادل‌زاده. "بررسی انتقادی منابع کتاب (جعفریات/ اشعثیات)". پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی 7، 31(1399): 201-242.
کشی، محمدبن‌عمر، معرفة الرجال، اختیار طوسی، مشهد، دانشگاه مشهد، 1409ق.
کلینی، محمدبن‌یعقوب، الکافی، به‌کوشش علی‌اکبر غفاری، طهران، اسلامیه، 1407ق.
کفعمى، ابراهیم‌بن‌على، المصباح، قم، دارالرضی، چاپ دوم، 1405ق.
مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1403ق.
مسعودی، على‌بن‌حسین، مروج الذهب، تحقیق: اسعد داغر، قم، دارالهجرة، چاپ دوم، 1409ق.
ملکیان، محمدباقر، پژوهشی پیرامون کتاب طب‌الأئمة پسران بسطام، مشهد، کتاب ارمیا، 1396ش.
منسوب‌به مفضل‌بن‌عمر، الهفت، تحقیق: ابوموسی حریری، لبنان، دارلأجل‌المعرفة، 2006م.
موتسکى، هارالد. "مُصَنَّف عبدالرزّاق صنعانى منبعى براى احادیث قرن نخست هجرى"، مترجم: شادی نفیسی، علوم حدیث، 04(5831): 59-221.
میرزایی، احمد، شرح و تحقیق طب‌الأئمة، مشهد، مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف، 1398ش.
نجاشی، احمدبن‌علی، رجال النجاشی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ ششم، 1365ش.
)