Document Type : Research
Authors
1 Responsible Author, Associated Professor, Department of Quran and Hadith Sciences, Razavi University of Islamic Sciences
2 Assistant Professor of Jurisprudence and Principles Department of Razavi University of Islamic Sciences.
3 Ph.D. in Quran and Hadith Sciences, Razavi University of Islamic Sciences.
Abstract
One of the harms of narrations is the phenomenon of misprinting in the text. In the face of this damage, the author of the Javaher al-Kalam had a method that is useful for identifying, modeling, etc; Therefore, it is necessary to answer these questions from the point of view of the owner of the Javaher al-Kalam: Is the primary principle based on the misprinting in the text of the narration or not? What are the sources of misprinting in the text of narration, its consequences, applications, and its evidence signs? The results of this article with the descriptive-analytical method are: First, the primary principle is not to accept misprinting. Second, the origins of misprinting go back to the author, speech, writing and jurisprudential correction of the narrators. Thirdly, the consequences of misprinting are in three parts: the meaning of the narration, its authenticity, and the conflict with other narrations. Fourthly, its applications are in finding and making maximum use of the reasons for the traditions and in gathering between versions and reasons. One of the most important evidences for identifying a misprinted narration is the opposition to the procedure, incompatibility with syntactical rules, and the multiplicity of narrations.
Keywords
ابن‌اثیر، مبارک، النهایة، تحقیق: محمود محمد طناحی و طاهر احمد زاوی، قم، اسماعیلیان، 1367ش.
ابن‌انباری، عبدالرحمن، الانصاف فی مسائل الخلاف، بیروت، المکتبة الرضویة، بی‌تا.
ابن‌حاج، عثمان، الایضاح، تحقیق: ابراهیم محمد عبدالله، دمشق، دار سعدالدین، بی‌تا.
ابن‌حنبل، احمد، مسند احمدبن‌حنبل، تحقیق: ابراهیم زیبق و دیگران، بیروت، بی‌تا.
ابن‌درید، محمد، جمهرة اللغة، بیروت، دار العلم للملایین، 1988م.
ابن‌زهره، حمزة، غنیة النزوع، قم، موسسه امام‌صادق (ع)، 1417ق.
ابن‌سیده، اسماعیل، المحکم، تحقیق: عبدالحمید هنداوی، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1421ق.
____________، المخصص، بیروت، دار الکتب العلمیة، بی‌تا.
ابن‌فارس، احمد، معجم مقاییس اللغة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1404ق.
ابن‌مالک، محمد، شرح الکافیة الشافعیة، تحقیق: عبدالموجود و معوض، بیروت، دار الکتب العلمیة، بی‌تا.
ابن‌هشام، عبدالله، شرح شذور الذهب، تهران، دار الکوخ، 1384ش.
ابوعبید، قاسم، الغریب المصنف، تونس، بیت الحکمة، 1990م.
اردبیلی، احمد، مجمع الفائدة و البرهان، تحقیق: آقامجتبی عراقی و دیگران، قم، جامعه مدرسین، 1403ق.
ازهری، محمد، تهذیب اللغة، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1421ق.
استرآبادی، محمدجعفر، لب اللباب، تحقیق: محمدباقر ملکیان، تهران، اسوه، 1388ش.
اسطیری، جمال، التصحیف و اثره فی الحدیث و الفقه، مکه، دار طیبه، بی‌تا.
اصفهانی، حمزه، التنبیه علی حدوث التصحیف، تحقیق: محمد اسعد طلس، بیروت، دار صادر، الطبعة الثانیة، 1412ق.
اصفهانی، محمد، کشف اللثام، قم، جامعه مدرسین، 1416ق.
انصارى، مرتضى، فرائد الاصول، قم، جامعه مدرسین، چاپ پنجم، 1416ق.
بحرانی، یوسف، الحدائق، تحقیق: محمدتقی ایروانی و عبدالرزاق مقرم، قم، جامعه مدرسین، 1405ق.
جامی، عبدالرحمن، شرح ملاجامی، تحقیق: احمد عزو عنایة و علی محمدمصطفی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، بی‌تا.
جوهری، اسماعیل، الصحاح، تحقیق: احمد عبدالغفور عطار، بیروت، دارالعلم للملایین، 1376ق.
حاکم نیشابوری، ابوعبدالله، معرفة علوم الحدیث، تحقیق: السید معظم حسین، بیروت، دار الکتب العلمیة، الطبعة الثانیة، 1397ق.
حر عاملی، محمد، وسائل الشیعة، قم، موسسه آل‌البیت (ع)، 1409ق.
حلی، حسن، تذکرة الفقهاء، تحقیق: گروه پژوهش موسسه آل‌البیت (ع)، قم، موسسه آل‌البیت (ع)، 1414ق.
حلی، حسن‌بن‌یوسف، قواعد الأحکام، تحقیق: گروه پژوهش دفتر انتشارات اسلامی، قم، جامعه مدرسین، 1413ق.
دالوند، یاسر، «چند قاعده در کشف تصحیفات متون»، آینه میراث، شماره 62، بهار و تابستان 1397ش، صص214-185.
دلبری، سیدعلی، آسیب‌شناسی فهم حدیث، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 1391ش.
دیلمی، حمزه، المراسم العلویة، تحقیق: محمود بستانی، قم، منشورات الحرمین، 1404ق.
سیستانی، علی، الرافد فی علم الأصول، تقریر: سیدمنیر سیدعدنان القطیفی، قم، لیتوگرافی حمید، 1414ق.
سیوطی، عبدالرحمن، البهجة المرضیة، قم، اسماعیلیان، چاپ نوزدهم، بی‌تا.
شبیری، سیدمحمد جواد، تصحیف و تحریف، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، 1382ش.
شوشترى، محمدتقى، النجعة فی شرح اللمعة، تصحیح: علی‌اکبر غفاری، تهران، مکتبة الصدوق، بی‌تا.
شهید اول، محمد، الدروس، قم، جامعه مدرسین، چاپ دوم، 1417ق.
شهیدثانی، زین‌الدین، الرعایة، تحقیق: عبدالحسین محمد علی بقال، قم، مکتبة آیة العظمی المرعشی النجفی، چاپ دوم، 1408ق.
______________، مسالک الأفهام، قم، موسسه المعارف الاسلامیة، 1413ق.
صدوق، محمدبن‌علی، الفقیه، تصحیح: علی‌اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین، چاپ دوم، 1413ق.
_______________، ثواب الاعمال، قم، دارالشریف الرضی، چاپ دوم، 1406ق.
صفدی، خلیل، تصحیح التصحیف، تحقیق: سید الشرقاوی، القاهرة، مکتبة الخانجی، 1407ق.
طبرسی، احمد، الاحتجاج، مشهد، مرتضی، 1403ق.
طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، تحقیق: احمد حسینی اشکوری، تهران، نشر مرتضوی، چاپ سوم، 1375ش.
طوسى، محمدبن‌حسن، الإستبصار، تهران، دار الکتب الاسلامیة، 1390ق.
________________، الفهرست، تحقیق: عبدالعزیز طباطبایی، قم، مکتبة المحقق الطباطبایی، 1420ق.
________________، المبسوط، تحقیق: محمدتقی کشفی، تهران، المکتبة المرتضویة، چاپ سوم، 1387ق.
________________، النهایة، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ دوم، 1400ق.
________________، تهذیب الأحکام، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
عاملی، محمدبن‌علی، مدارک الاحکام، تحقیق: گروه پژوهش موسسه آل‌البیت (ع)، بیروت، 1411ق.
عسکری، ابو احمد، تصحیفات المصحّفین، تحقیق: محمد احمد میره، قاهره، المطبعة العربیة الحدیثه، 1402ق.
فیروزآبادی، محمد، القاموس المحیط، بیروت، دار الکتب الاسلامیة، 1415ق.
فیض‌کاشانى، محمدمحسن، الوافی، اصفهان، کتابخانه امام‌علی (ع)، 1406ق.
قمی، علی‌بن‌ابراهیم، تفسیر القمی، تحقیق: طیّب موسوی جزائری، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، 1404ق.
کشی، محمدبن‌عمر، رجال الکشی، تحقیق: حسن مصطفوی، مشهد، موسسه نشر دانشگاه مشهد، 1409ق.
کنی‌تهرانی، علی، توضیح المقال، تحقیق: محمدحسین مولوی، قم، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، 1421ق.
کلینى، محمدبن‌یعقوب، الکافی (ط-دار الحدیث)، تحقیق: قسم إحیاء التراث، قم، دار الحدیث، 1429ق.
_________________، الکافی، تحقیق: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
مدنی، علیخان، الحدائق الندیة، تحقیق: ابوالفضل سجادی، قم، ذوی القربی، بی‌تا.
مساح، رضوان، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مدخل «تصحیف»، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 1387ش.
مسجدی، حیدر، التصحیف فی متن الحدیث، قم، دار الحدیث، 1432ق.
مفید، محمدبن‌محمد، المقنعة، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، 1413ق.
مهدوی‌راد، محمدعلی و دلبری، سیدعلی، «آفت تصحیف در روایات و راهکارهای شناسایی آن»، علوم حدیث، شماره 59، بهار و تابستان 1390ش، صص44-16.
میرداماد، محمدباقر، الرواشح، قم، دارالخلافه، 1311ق.
نجاشی، احمد، رجال النجاشی، قم، جامعه مدرسین، چاپ ششم، 1365ش.
نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ هفتم، 1362ش.
)