Document Type : Research

Authors

1 .Assistant Professor of Department of Quran and Hadith Studies, University of Mazandaran

2 Ph.D. Student of Quran and Hadith Studies University of Mazandaran.

Abstract

From the past centuries until now, some books have been reputed as collections of Hadith that can be divided into three types: primary, early and later collections. One of these collections is Bihar al-Anwar which is compiled by Mohammad-Baqer Majlesi. After compilation, this great Shiite encyclopedia was listed in the three later collections of Hadith, and due to its wide volume and content that led it to be comprehensive, has been under special attention. This valuable book is comprehensive in various aspects but it is not clear exactly due to which features it is called a collection. Allama Majlesi did not clarify this issue and other scholars who wrote about Bihar al-Anwar have not paid much attention to this issue, too. This following article by the use of description and analysis method of texts and Hadith-historical sources is going to clarify aspects of comprehensiveness with emphasis on the clues in its preface and content. Investigations show the features of comprehensiveness include its numerous sources, broad issues and quantitative comprehensiveness, which make it different in contrast to other collections of Hadith. Also, the comprehensiveness of this book has a direct relationship with the preservation and publication of Shiite Hadiths in order to meet the Shiites daily life needs, which is an idea originates from the book of Ali (peace be upon him) and must be considered beside other aspects in order to realize deeper features of comprehensiveness of Bihar al-Anwar.
 

Keywords

آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعة إلى تصانیف الشیعة، قم، اسماعیلیان، 1408ق.
ابن‌شهرآشوب مازندرانى، محمدبن‌على، مناقب آل أبیطالب علیهم السلام، قم، علامه، 1379ق‏.
احمدى، مهدى‌، رحمتى، محمدکاظم‌، تاریخ حدیث شیعه در سده هاى چهارم تا هفتم هجرى‌، قم، دار الحدیث، 1389ش.
جعفریان، رسول، «بحار الانوار از زاویه نگاه دایرة ‏المعارفی»، فصلنامه مشکوة، 1382ش، شماره 80، صص 21 تا 54.
حب الله، حیدر، المعتبر من بحار الانوار، بیروت، دار محجه البیضاء، 1437ق.
حجت، هادی، جوامع حدیثی شیعه، تهران، دانشکده علوم حدیث، 1388ش.
حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسة آل‌البیت علیهم السلام‏، 1409ق.
خدایارى، علینقى، تاریخ حدیث شیعه در سدههاى هشتم تا یازدهم هجرى، قم، دار الحدیث، 1390ش.
رحمان‌ستایش، محمدکاظم، جوامع حدیثی شیعه و بحارالانوار، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1379ش.
صفار، محمدبن‌حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد صلّى الله علیهم‏، محقق: محسن کوچه باغی‏، قم‏، مکتب آیة‌الله مرعشی نجفی، 1404ق‏.
طارمی، حسن، بحار الانوار (دانشنامه جهان اسلام، ج25)، زیر نظر حداد عادل، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، 1397ش.
طباطبایی، کاظم، رضاداد، علّیه، «جامع‌نویسان پیش از کلینی»، همایش: بین المللی بزرگداشت ثقة الاسلام کلینی، 1388ش، صص 7 تا 46.
طباطبایى، محمدکاظم‌، تاریخ حدیث شیعه «2»، قم، دار الحدیث، 1390ش.‌
طوسى، محمدبن‌حسن، ‏تهذیب الأحکام، ‏تهران، ‏دار الکتب الإسلامیه، 1407ق.
___________، ‏رجال الطوسی، قم، نشر اسلامی، 1373ش‏.
عیاشى، محمدبن‌مسعود، التفسیر (تفسیر العیاشی)، تهران‏، مکتبة العلمیة الاسلامیة، 1380ق.
کلینى، محمدبن‌یعقوب‏، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1407ق.
مجلسى، محمدباقر‏، بحارالأنوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار، بیروت‏، دار إحیاء التراث العربی‏، چاپ دوم، 1403ق‏.
محسنى، محمد آصف، ‏مشرعة بحار الأنوار، قم، مکتبه عزیزی، 1423ق.‏
محمدی ری‌شهری، محمد و دیگران، دانشنامه قرآن و حدیث، مترجم: شیخی، حمیدرضا، قم، دارالحدیث، 1395ش.
مختاری هاشم‌آباد، ابوطالب، اعتبارسنجی روایات بحارالانوار، تهران، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، 1399ش.
مددی موسوی، سید احمد، نگاهی به دریا، قم، موسسه کتابشناسی شیعه، 1393ق.
_____________، (روش‌شناسی بحارالانوار)، ماهنامه کتاب دین، 1379ش، شماره 34، صص 56-65.
معارف، مجید، جامع حدیثی (دانشنامه جهان اسلام، ج1)، زیر نظر مصطفی میر‌سلیم، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، 1375ش.
موسوی، محسن، حسین‌زاده، اکرم، بازخوانی مفهوم جوامع حدیثی، دو فصلنامه‌ی مطالعات تاریخى قرآن و حدیث، ١٣٩٨ش، شماره ٦٥، صص 121-134.
وفایى، مرتضى‌، تاریخ حدیث شیعه از آغاز سده چهاردهم هجرى تا امروز، قم، دار الحدیث، 1390ش.